Gia Cát Mã Tiền Khóa
THÀNH TÂM VỚI CHÍNH MÌNH
An vui cụ Trạng Trình
Thế Giới Trong Mắt Ai
Mười bốn năm xuống núi
Nhớ ngày lên non thiêng
Thương lời Thầy tỉnh thức
#Thungdung một giấc thiền.
Ai dấn thân khổ lụy
Ta ước tròn nhân duyên
Công quả lành phước thiện
Đức lớn nuôi chí bền.
Long Hồ thư sinh lão
Phượng Các học sĩ thần
Hoàng Phủ Chân Quân Truyện
Thành Ý Bền Nghiệp Duyên
Non Xanh Chùa Trấn Quốc
Hồ Rào Đá Thần Đinh
Tề Pháp Kim Long Đỉnh
Bát Trận Đồ Trúc Lâm
Gió Lộng Xoay Thái Cực
Thánh Linh Chuông Trống Trời
Tam Tuyến Bắc Đẩu Trận
Thiên An Dấu Huyền Môn
Sắn Khoai Ngon Cõi Bụt
Mình Về Đây Dâng Hương
Lều Tranh Bên Chùa Núi
#Annhiên Vui Đời Thường
Dạo Chơi Chùa Thần Đinh
Hoàng Long và Hoàng Kim
xem tiếp https://hoangkimlong.wordpress.com/category/nui-than-dinh-quang-binh thông tin tích hợp tại TỈNH THỨC CÙNG THÁNG NĂM #htn, #hoangkimlong, #banmai #vietnamxahoihoc, #htn365, #ana, #dayvahoc, #vietnamhoc, #cnm365, #cltvn #Vietcassava, https://hoangkimlong.wordpress.com/category/thanh-tam-voi-chinh-minh
THÀNH TÂM VỚI CHÍNH MÌNH
Lời dặn của Thánh Trần
Quốc Công đạo làm tướng
Tiết Chế đức dụng nhân
An vui cụ Trạng Trình
Hoa Lúa giữa Đồng Xuân
Thiền Sư Lão Nông Tăng
Quả tốt bởi nhân lành
Hoa Mai thơ Thiệu Ung
Đào Duy Từ còn mãi
Gia Cát Mã Tiền Khóa
Truyện Tam Cố Thảo Lư
Thành tâm với chính mình
“Mục đích sau cùng của DẠY VÀ HỌC là thấu suốt bản chất sự vật, có lời giải đúng và LÀM được việc”. Giáo dục trên nền tảng tinh hoa sự thật tín nghĩa công chính Việt Nam và Thế giới, lưu ý những bài học lịch sử ảnh hưởng sâu đến đức tin, đạo đức, văn hóa Việt. https://hoangkimlong.wordpress.com/category/thanh-tam-voi-chinh-minh/ #vietnamhoc #cnm365
LỜI DẶN CỦA THÁNH TRẦN
Hoàng Kim
Quốc Công Tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn mất ngày 20 tháng 8 âm lịch năm 1300. Người được dân Việt tôn kính gọi là Đức Thánh Trần và thường dâng lễ tạ ơn sớm từ 20 tháng 8 dương lịch đến ngày lễ chính. Vua Trần Anh Tông lúc Đức Thánh Trần sắp lâm chung có ân cần ngự tới nhà thăm, hỏi rằng: “Nếu có điều chẳng may, mà giặc phương Bắc lại sang xâm lược thì kế sách như thế nào?”. Đức Thánh Trần trả lời: “khoan thư sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc, đó là thượng sách giữ nước vậy”. Nguyên văn: “Ngày xưa Triệu Vũ Đế (tức Triệu Đà) dựng nước, vua nhà Hán cho quân đánh, nhân dân làm kế thanh dã (vườn không nhà trống), đại quân ra Khâm Châu, Liêm Châu đánh vào Trường Sa, Hồ Nam, còn đoản binh thì đánh úp phía sau. Đó là một thời. Đời nhà Đinh, nhà Tiền Lê dùng người tài giỏi, đất phương nam mới mạnh mà phương bắc thì mệt mỏi suy yếu, trên dưới một dạ, lòng dân không lìa, xây thành Bình Lỗ mà phá được quân Tống. Đó lại là một thời. Vua nhà Lý mở nền, nhà Tống xâm phạm địa giới, dùng Lý Thường Kiệt đánh Khâm, Liêm, đến tận Mai Lĩnh là vì có thế. Vừa rồi Toa Đô, Ô Mã Nhi bốn mặt bao vây. Vì vua tôi đồng tâm, anh em hòa mục, cả nước góp sức, giặc phải bị bắt. Đó là trời xui nên vậy. Đại khái, nó cậy trường trận, ta dựa vào đoản binh. Dùng đoản binh chế trường trận là sự thường của binh pháp. Nếu chỉ thấy quân nó kéo đến như lửa, như gió thì thế dễ chế ngự. Nếu nó tiến chậm như các tằm ăn, không cầu thắng chóng, thì phải chọn dùng tướng giỏi, xem xét quyền biến, như đánh cờ vậy, tùy thời tạo thế, có được đội quân một lòng như cha con thì mới dùng được. Vả lại, khoan thư sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc, đó là thượng sách giữ nước vậy” * (Đại Việt sử ký toàn thư tập 2 trang 76 -77).
Trần Hưng Đạo giành chiến thắng trước quân Nguyên trên sông Bạch Đằng, kết thúc chiến tranh Nguyên Mông – Đại Việt lần 3 vào ngày 9 tháng 4 năm 1288, tức 8 tháng 3 năm Mậu Tý. Sau ba lần thắng giặc, đất nước thanh bình, ông lui về Vạn Kiếp và mất ngày 20 tháng 8 năm 1300 tại vườn An Lạc. Đền Kiếp Bạc ( Hải Dương) là nơi đền thờ chính của đức Thánh Trần.
Chùa Thắng Nghiêm (Hà Nội) nơi Trần Hưng Đạo lúc nhỏ tu học, là nơi Người hiển thánh.
Đức Thánh Trần gương soi kim cổ
Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn là nhà chính trị, quân sự, nhà văn kiệt xuất thời nhà Trần. Chiến công kiệt xuất đánh bại quân đội nhà Nguyên năm 1285 và 1287 đã đưa Đức Thánh Trần thành đại danh tướng lừng lẫy nhất của thế giới và Việt Nam. “CHỌN TƯỚNG” là một chương trong Binh thư Yếu lược của Trần Quốc Tuấn, kiệt tác súc tích và sâu sắc lạ lùng.
“Người quân tử tiến thoái quả quyết, xem người thì thanh thản vui tươi, chí thì ở trừ tàn bạo, đó là khí độ của người tướng quốc. Thấy ác không giận, thấy lành không mừng, nhan sắc không thay đổi, đó là lượng của người thiên tử.
Được sự thắng nhỏ, gặp sự thua nhỏ, mà mừng lo hình ra nét mặt, hễ thấy động thì động, thấy tĩnh thì tĩnh, nhát mà không tính toán gì, cất chân thì thần sắc không định, mà hay lấy lời nói để thắng người, đó là tướng ngu vậy.
Bảy phép để biết người:
1. Hỏi bằng lời nói xem trả lời có rõ ràng không
2. Lấy lời cật vấn đến kỳ cùng để xem cách ứng biến của họ.
3. Cho gián điệp thử xem có trung thành không.
4. Hỏi rõ ràng tường tất để xem đức hạnh thế nào.
5. Lấy của mà thử để xem có thanh liêm không
6. Lấy sắc đẹp mà thử để xem có đứng đắn không.
7. Lấy việc khó khăn mà thử để xem có dũng cảm không.
8. Đem rượu cho họ uống say để xem có giữ được thái độ không.
Tướng ngu có tám điều tệ:
1. Lòng tham mà không chán
2. Ghen người hiền, ghét người tài
3. Tin lời dèm pha, thích lời nịnh hót
4. Xét người mà không xét mình
5. Do dự không quả quyết
6. Say đắm rượu và sắc đẹp
7. Thích xảo trá mà lòng nhút nhát
8. Nói lời viễn vông mà không giữ lễ
Gia Cát Lượng sách Tướng Uyển chỉ bảy phép biết người.
Biết tính tình của người, chẳng gì khó bằng xem xét, lành dữ tuy khác nhau, tính tình và vẻ mặt chẳng phải một: có kẻ thì ôn hoà, hiền lành nhưng làm việc trộm cắp;có kẻ bề ngoài thì cung kính nhưng trong bụng thì vô lễ, dối trá; có kẻ bề ngoài thì mạnh dạn nhưng trong bụng thì khiếp sợ;có kẻ làm việc tận lực nhưng bụng không trung thành;
Bảy phép sau đây để biết người
1. Hỏi việc phải trái để dò chí hướng;
2. Lấy lời cật vấn để biết ứng biến;
3. Đem mưu kế hỏi để lường kiến thức;
4. Giao chuyện hiểm nguy để soi dũng cảm;
5. Mời rượu cho uống say để xét tính tình;
6. Đưa lợi gái thử để rõ thanh liêm chính trực;
7. Đem việc cậy nhờ để xét sự trung thành, tin thật.
Tám hạng tướng và bậc đại tướng
Nhân tướng là người dùng đức để đem đường cho người, dùng lễ để xếp việc cho họ, hiểu thấu sự đói rét của người dưới, biết rõ khó nhọc của đồng sự, đó là nhân tướng.
Nghĩa tướng là người làm việc không cẩu thả, thấy lợi mà không tham, biết chết vinh hơn sống nhục.
Lễ tướng là người có địa vị cao quý mà không kiêu căng, công hơn người mà không cậy, tài năng mà biết hạ mình, cứng cỏi mà biết nhẫn nhịn.
Trí tướng là người gặp biến bất ngờ mà chí không đổi, ứng phó linh hoạt với việc khó khăn, có thể đổi họa thành phúc, gặp cơn nguy biến mà sắp đặt thành thắng thế.
Tín tướng là người thưởng phạt nghiêm minh công bằng, khen thưởng không chậm trễ và không bỏ sót, trừng phạt không buông tha cho kẻ cao quý.
Bộ tướng thủ hạ của đại tướng phải chọn người tay chân lẹ làng, võ nghệ tuyệt luân, giỏi đánh gần, ứng biến di chuyển mau lẹ, để bảo vệ an toàn cao nhất cho chủ soái.
Kỵ tướng là người có thể vượt núi non cheo leo, từng trải việc nguy hiểm, cưỡi ngựa bắn tên mau lẹ như chim bay, tới thì đi trước, lui thì về sau.
Mãnh tướng là người khí thế vượt hẳn ba quân, dám coi thường địch mạnh, gặp đánh nhỏ vẫn luôn cẩn trọng, gặp đánh lớn thì can đảm quả quyết.
Bậc đại tướng là người bao trùm và vượt hẳn tám hạng tướng kể trên, gặp hiền tài thì tôn trọng lắng nghe, biết tỏ ý mình không theo kịp người, biết nghe lời can ngăn như thuận theo dòng nước, lòng rộng rãi nhưng chí cương quyết, giản dị và nhiều mưu kế.”
Vạn Kiếp tông bí truyền thư (萬劫宗秘傳書) của Quốc Công Tiết Chế Hưng Đạo Đại Vương, tác phẩm này còn gọi là Vạn Kiếp binh thư đã thất truyền. Bài tựa của Trần Khánh Dư trong cuốn sách này giải thích bí truyền đại sư là người thế nào:
“Phàm người khéo cầm quân thì không cần bày trận, khéo bày trận thì không cần giao chiến, khéo giao chiến thì không thể thất bại, khéo thất bại thì không thương vong. Xưa kia, Cao Dao làm chức sĩ sư mà mọi người không dám trái mệnh, Văn Vương và Vũ Vương nhà Chu là bậc thầy về văn và về võ, ngấm ngầm sửa đức để khuynh loát quyền bính của nhà Thương mà lấy nghiệp vương. Đó đều có thể gọi là những người giỏi cầm quân, không cần bày trận vậy. Vua Thuấn múa lá mộc và lông trĩ mà họ Hữu Miêu tự mình tìm đến, Tôn Vũ nước Ngô đem mỹ nhân trong cung thử tập trận mà phía tây phá nước Sở hùng cường, phía Bắc ra uy với nước Tần nước Tấn, nổi tiếng khắp chư hầu. Đó đều có thể gọi là những người giỏi bày trận, không cần giao chiến vậy. Cho đến Mã Ngập nước Tấn dựa vào bát trận đồ chuyển đánh nghìn dặm, phá được Thụ Cơ Năng mà lấy lại Lương Châu. Thế gọi là người giỏi giao chiến không bao giờ thất bại vậy.Cho nên, trận nghĩa là bày ra, là khéo léo. Ngày xưa, vua Hiên Viên lập ra phép “tỉnh điền” để đặt binh chế, Gia Cát Lượng xếp đá bên sông để làm bát trận, Vệ công sửa lại làm trận Lục Hoa, Hoàn Ôn định ra trận Xà Thế, trước sau đều có trận đồ nổi tiếng, trình bày tuần tự, thành phép tắc rõ ràng. Nhưng người đương thời ít ai thông hiểu, muôn vàn đầu mối nhìn vào dường như rối loạn, chưa từng nắm được lẽ biến dịch bên trong. Ví như những phép tắc và suy luận của Lý Thuyên, người sau không ai hiểu nghĩa là gì. Vì thế, Quốc công ta bèn so sánh, kê cứu trận đồ và binh pháp của các nhà, tổng hợp lại thành một bộ sách. Tuy chép cả những điều chi tiết, nhưng người sử dụng thì nên bỏ bớt những chỗ rườm, tóm lấy thực chất. Rồi lấy năm hành ứng với nhau, chín cung câu với nhau, phối hợp cương và nhu, xoay vần chẵn và lẽ, không làm hỗn loạn âm dương và thần sát, phương lợi và sao tốt, hung thần và ác tướng, ba cát và năm hung, việc nào việc ấy thực phân minh rõ rệt. Quốc công lại còn thêm bớt với chiến thuật của thời Tam đại, nhờ đó trăm trận trăm thắng. Cho nên đương thời phía bắc làm cho Hung Nô phải sợ, phía tây làm cho Lâm Ấp phải kinh. Rồi ông đem sách này dạy bảo con em làm gia truyền, không tiết lộ cho người ngoài biết. Lại có lời dặn rằng: “Sau này con cháu và bề tôi phò tá của ta có học được bí thuật này thì nên lấy đầu óc sáng suốt, linh hoạt mà thực hành và sắp đặt nó, chứ không nên lấy đầu óc cứng nhắc, tối tăm mà cất giữ và lưu truyền. Nếu trái điều đó thì sẽ mang vạ vào thân, lại hại lây đến cả con cháu. Đó gọi là tiết lậu cơ trời vậy.”
Bài tựa của Trần Khánh Dư cho Vạn Kiếp tông bí truyền thư, còn như sách Binh thư yếu lược mà người đời ngờ rằng bản thật đã bị cướp và thất lạc, đời sau chỉ có chân truyền lời này.
Chùa Thắng Nghiêm (Hà Nội) nơi Trần Hưng Đạo lúc nhỏ tu học, là nơi Người hiển thánh.
Ôi, đọc lại “Binh Thư Yếu lược” “Hịch Tướng Sĩ Văn” và Vạn Kiếp tông bí truyền thư, gương soi kim cổ, lắng nghe cuộc sống, để biết sửa mình;
Hoàng Kim
TRẠNG TRÌNH NGUYỄN BỈNH KHIÊM
Hoàng Kim
Thảnh thơi chơi cùng cụ Trạng
Thanh nhàn cùng với tháng năm
Bà và cháu vui chuyện bé
Thầy thì thong thả nấu cơm …
Ngày mới trông thời đoán tiết
Xuân vui trước ngõ chưa tàn
Phải đợi Hạ về Thu tới
Mới hòng Đông đến Xuân sang
Mùa xuân lộc vừng thay lá
Cây đời mầm mới thêm xanh
Nắng sớm ấm dấn trước ngõ
Tiếng chim ríu rít đầy vườn
Ban mai vui cùng cụ Trạng
An nhàn vô sự là tiên (*) .
(*) “Liên Mậu Kỷ Canh Tân
Can qua sinh sát biến”
“Bốc đắc Càn thuần quái
Sơ cửu thoái tiềm long
Ngã bát thế chi hậu
Can qua khởi trùng trùng”
Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491–1585) là nhà giáo, nhà tiên tri, nhà thơ triết lý, nhà văn hoá lớn của thời Lê -Mạc, bậc kỳ tài yêu nước thương dân, xuất xử hợp lý, hợp thời, sáng suốt. Bài tựa về Trạng Trình của tiến sĩ Vũ Khâm Lân có vị trí trọng yếu để tìm hiểu thân thế và sự nghiệp của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Tác phẩm được viết năm 1743 cho tập gia phả dòng họ Trạng Trình sau khi cụ Trạng đã mất khoảng 158 năm. Áng văn xuất sắc này là viên ngọc rất quý của người xưa để hiểu và đánh giá đúng về thân thế và sự nghiệp của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Hoàng Kim duyên may sưu tầm được một số sách và tư liệu quý về Người, đã tuyển chọn và biên soạn thư mục CNM365 “Ngày xuân đọc Trạng Trình” để hàng năm bổ sung hoàn thiện, hổ trợ dạy và học gồm: 1) Nguyễn Bỉnh Khiêm tìm trong gia phả; 2) Nguyễn Bỉnh Khiêm trên bách khoa thư; 3) Sấm Trạng Trình bản A 262 câu ; 4) Biển Đông vạn dặm giang tay giữ; 5) Thơ văn Nguyễn Bỉnh Khiêm; 6) Thầy bạn Nguyễn Bỉnh Khiêm; 7) Hậu duệ và học trò Trạng Trình; 8) Giai thoại về Trạng Trình; 9) Nguyễn Bỉnh Khiêm trí tuệ bậc Thầy.
Vũ Khâm Lân còn có tên là Vũ Khâm Thận, sinh năm 1702 tại làng Ngọc Lặc, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương. Ông đỗ tiến sĩ năm 1727 làm quan đến chức Tham tụng, Ngự Sử đài, tước Ôn Quận công. Bài tựa này được chép trong quyển “Công Dư Tiệp Ký” (Những chuyện ghi nhanh trong lúc rãnh việc quan) của Vũ Phương Đề, cuốn 3, tờ 166- 175. Quyển “Công Dư Tiệp Ký” là của Vũ Phương Đề do vậy có người nghi vấn tác giả bài tựa này là Vũ Phương Đề, sinh năm 1697, người làng Mộ Trạch, huyện Đường An, nay là Bình Giang, Hải Dương, đỗ tiến sĩ năm 1736. Căn cứ trên văn bản thì tác giả “Bài tựa” này là của Vũ Khâm Lân mà Vũ Phương Đề là người chép lại. “Bài tựa” này tuyển chọn từ trích dẫn của nhà nghiên cứu Phạm Đan Quế năm 2000. Bản dịch tại quyển “Bạch Vân Quốc ngữ Thi tập” của Nguyễn Quân, nhà xuất bản Sống Mới – Sài Gòn năm 1974. Đây là một văn bản quý đã trải qua sự sàng lọc của thời gian 277 năm (1743- 2020). Nguồn tư liệu chuẩn mực, tin cậy với những dẫn liệu chọn lọc và xác thực, lời văn chặt chẽ, súc tích, khoáng đạt.
NGUYỄN BỈNH KHIÊM TÌM TRONG GIA PHẢ
Bài tựa Nguyễn Công Văn Đạt phổ ký Tiến sĩ Vũ Khâm Lân viết năm 1743
Trích Gia phả dòng họ Trạng Trình
Nguyễn Văn Đạt) tự Hành Phủ, đạo hiệu là Bạch Vân cư sĩ, người làng Trung Am, huyện Vĩnh Lại, tỉnh Hải Dương. Tiên tổ ngày xưa tu nhân, tích đức nhiều, nay không thể khảo cứu được, chỉ biết từ đời cụ tổ được tập phong Thiếu bảo Tư Quận công, cụ bà được phong Chính phu nhân Phạm Thị Trinh Huệ. Nguyên trước các cụ lập gia cư ở nơi có núi sông bao bọc hợp với kiểu đất của Cao Biền, tay phong thủy trứ danh đời Đường.
Phụ thân cụ Trạng được tặng phong tước Thái bảo Nghiêm Quận công, mỹ tự là Văn Định, đạo hiệu là Cù Xuyên tiên sinh. Cụ Văn Định học rộng, tài cao, có đức tốt và đã có lần sung chức Thái học sinh đời Lê.
Thân mẫu cụ Trạng được phong tặng tước Từ Thục phu nhân. Bà là người làng An Tử Hạ, huyện Tiên Minh cũng thuộc tỉnh Hải Dương, con gáí quan Thượng thư Bộ Hộ Nhữ Văn Lân. Bà thông minh, học rộng, văn hay, lại tinh thông tướng số. Ngay đời Hồng Đức (niên hiệu vua Lê Thánh Tôn), bà đã đoán trước rằng vận mệnh nhà Lê chỉ bốn mươi năm nữa là suy đồi khó gỡ. Bà có chí hướng muốn phò vua giúp nước như một bậc trượng phu nên chỉ chịu kết duyên khi gặp người trai vừa ý. Bà kén chồng đến ngót hai mươi năm, cho đến khi gặp ông Văn Định là người có tướng sinh quý tử, mới thành lập gia thất.
Sau khi lấy ông Văn Định, có lần qua bến đò Hàn thuộc sông Tuyết (sông thuộc làng Cổ Am) gặp một chàng thanh niên khác, bà nhìn người này và ngạc nhiên than rằng “lúc trước không gặp, ngày nay sao đến đây làm gì?”. Bọn theo hầu không hiểu nghĩa gì, cầm roi toan đánh đuổi chàng thanh niên ấy, bà cản lại và hỏi tên họ. khi được biết, bà buồn rầu hối hận đến cả mấy năm trời. Người thanh niên ấy không ai khác hơn là Mạc Đăng Dung, Thái Tổ của nhà Mạc sau này.
Bỉnh Khiêm sinh năm Hồng Đức thứ 21 (tức năm Tân Hợi 1491), lúc nhỏ có vóc dáng kỳ vĩ, chưa đầy một năm đã nói sõi. Một hôm vào buổi sáng sớm, Văn Định được bế cậu trên tay, bỗng thấy cậu nói ngay rằng: “Mặt trời mọc ở phương Đông” ông lấy làm lạ. Xem đó đủ biết con người khác thường, từ lúc thơ ấu đã có vẻ khác thường.
Năm Bỉnh Khiêm được bốn tuổi, thân mẫu dạy cậu học các bài chính nghĩa của Kinh, Truyện (tức các bài chính của các sách Tứ Thư, Ngũ Kinh). Bà dạy bằng cách khi ru, khi hát, nhưng dạy đến đâu cậu thuộc lòng đến đó. Cũng vào khoảng năm ấy, về thi ca, Bỉnh Khiêm đã thuộc vanh vách đến cả mấy chục bài quốc âm (thơ Nôm)…
… Trong tám năm ở triều, tiên sinh dâng sớ hạch tội mười tám kẻ lộng thần, xin đem ra chém để làm gương, bởi vì bản tâm. Tiên sinh chỉ muốn trăm họ được an vui, những người tàn tật mù lòa được hành nghề hát xướng bói toán nhưng rồi thấy người con rể là Phạm Dao ỷ thế lộng hành, tiên sinh sợ liên lụỵ đến mình nên cáo quan về nghỉ. Năm ấy là năm Quảng Hòa thứ hai (1542) đời Hiến Tông nhà Mạc, tiên sinh mới 52 tuổi.
Treo mũ về quê, tiên sinh dựng am Bách Vân ở phía đông làng và vẫn lấy biệt hiệu là Bạch Vân cư sĩ. Tiên sinh bắc hai chiếc cầu là Nghinh Phong và Trường Xuân để hóng mát, đồng thời dựng một cái quán ở bến sông Tuyết gọi là Trung Tân quán, hiện nay quán này còn tấm bia đá làm di tích để lại.
Ngoài ra, tiên sinh còn tu bổ chùa chiền. Tiên sinh thường cùng các lão tăng đàm luận và thường khi thả thuyền dạo chơi Kim hải hay Úc hải để xem người đánh cá. Các chỗ danh lam thắng cảnh như Yên Tử, Ngọa Vân, Kinh Chủ, Đồ Sơn, nơi nào tiên sinh cũng chống gậy trèo lên, thừa hứng ngâm vịnh, có khi quên cả sớm chiều. Mỗi khi ngắm cảnh non cao chót vót, rừng rậm xanh rờn, gió động rì rào, chim ca thánh thót, tiên sinh lại hớn hở tự đắc, phiêu phiêu như một vị lục địa thần tiên (thần tiên ở thế gian).
Thời gian tiên sinh dưỡng lão ở quê hương, tiên sinh không tham dự quốc chính nhưng nhà Mạc vẫn kính như bậc thầy. Mỗi khi có việc trọng đại, vua Mạc thường sai quan về hỏi hoặc mời lên kinh đô nói chuyện. Tiên sinh dâng lên ý kiến được bổ ích rất nhiều. Mỗi lần lên kinh, xong việc, tiên sinh lại xin về, triều đình ân cần lưu lại, thế nào cũng không được. Sau tiên sinh được nhà Mạc xếp vào hạng đệ nhất công thần, phong tước Trình Tuyền hầu, rồi thăng dần tới tước Lại bộ Thượng thư, Thái phó, Trình Quốc công. Ông bà hai đời cũng được truy tặng chức tước, ba người vợ và bảy người con cũng được thứ tự phong hàm.
Năm Cảnh Lịch thứ ba (1555) đời Mạc Tuyên Tôn (Mạc Phúc Nguyên) Thư Quốc công Nguyễn Thiến (người làng Khoa Hoạch, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Đông) cùng con trai là Quyện và Miễn (cũng đọc Mồi) về hàng quốc triều (nhà Lê), tiên sinh làm bài thơ gửi cho Thiến trong có câu: Cố ngã tồn cô duy nghĩa tại/ Tri quân xử biến khởi cam tâm (Ta giúp con côi vì nghĩa trọng/ Ông khi xử biến khá cam lòng); Lại có câu: “Vận chuyển nhất chu ly phục hợp/ Tràng giang khởi hữu hạn đông nam (Vận chuyển một vòng tan lại hợp/ Trường giang đâu có hạn đông nam). Thiến xem thơ, trong lòng cảm thấy bứt rứt. Quyện là viên tướng có tài, luôn luôn lập được chiến công. Mạc Phúc Nguyên lấy làm lo ngại sai vời tiên sinh lên hỏi kế. Tiên sinh tâu: “Cha Quyện với hạ thần là chỗ bạn chí thân ngày trước, có lúc đã ở tại nhà thần, nay ra trấn thủ Thiên Trường, đang ở vào tình thế bán tín bán nghi nay muốn bắt lại, thật chẳng khó gì, cũng như thò tay vào túi để móc một vật gì ra thôi”. Tiên sinh nói đoạn, xin Mạc Phúc Nguyên giao cho một trăm tráng sĩ, sai đi phục sẵn trên bắc ngạn, rồi tiên sinh gửi thư mời Quyện sang bên thuyền uống rượu để gặp và nói chuyện tâm tình. Quyện nhận lời ngay; thừa lúc quá say, phục binh nổi dậy, bắt cóc đem về nam ngạn. Quyện cảm động quá khóc nức nở. Tiên sinh dẫn Quyện theo lại nhà Mạc và sau đó trở thành một danh tướng lừng lẫy. Nhờ đó nhà Mạc duy trì được mấy chục năm nữa.
Trong thời gian ấy, đức Thế Tổ (tức Trịnh Kiểm) nhà chúa Trịnh đã dấy nghĩa binh, thanh thế vang dội khắp xa gần; trong trận giao tranh ở cửa biển Thần phù, Khiêm Vương Mạc Kính Điển (con thứ của Mạc Đăng Doanh) thua to. Thừa thắng, đức Thế tổ tiến binh theo đường núi phía tây ra tiến đánh Kinh Bắc, trong ngoài nơm nớp lo sợ. Nhà Mạc nhờ tiên sinh hiến kế rất nhiều, mới ổn định được tình thế lúc ấy.
Năm Diên Thành thứ 8 (1585) đời Mạc Mậu Hợp, tiên sinh lâm bệnh. Vua Mạc sai sứ đến thăm và hỏi kế quốc sự. Tiên sinh trả lời: Sau này nước nhà có bề gì thì đất Cao Bằng tuy nhỏ cũng thêm được vài đời (Tha nhật quốc sự hữu cố/Cao Bằng tuy thiểu, khả diên sổ thế). Qủa nhiên, cách bảy năm sau, nhà Mạc mất, các chúa nhà Mạc như Càn Thống, Long Thái, Thuận Đức, Vĩnh Xương rút lên Cao Bằng cũng còn giữ được hơn 70 năm, nghĩa là sau ba, bốn đời mới hoàn toàn bị diệt. Xem đó thấy lời dự đoán của tiên sinh rất nghiệm.
Ngày 28 tháng 11 (âm lịch) năm ấy, tiên sinh tạ thế, hưởng thọ 95 tuổi, học trò tôn hiệu là Tuyết Giang Phu tử. Phần mộ ở trên một mô đất khá cao trong làng…
Năm Thuận Bình thứ tám (1556) vua Lê Trung Tông băng, không hoàng nam nối ngôi, đức Thế Tổ (Trịnh Kiểm) do dự không biết lập ai, hỏi trạng nguyên Phùng Khắc Khoan, cũng không quyết định nổi, mới sai ngầm đem lễ vật ra tận Hải Dương hỏi tiên sinh. Tiên sinh không trả lời, chỉ quay lại bảo các gia nhân rằng: – Vụ này lúa không được mẩy, chỉ tại thóc giống không tốt, vậy hãy đi tìm giống cũ mà gieo mạ. …
Nói xong, tiên sinh xe ra chùa, bảo các chú tiểu quét dọn và thắp nhang, ngoài ra không đã động gì đến chuyện khác, và đó là cái thâm ý tỏ ra cho biết “cứ việc thờ Phật thì sẽ có oản ăn”. Trạng Bùng thấy thế, hiểu ý, xin từ giả. Qua lời kể lại, đức Thế Tổ hiểu ngay, nên đón vua Anh Tôn về lập, tình hình nội bộ mới trở lại bình thường.
Trong thời gian ấy, Đoan Quốc Công Nguyễn Hoàng là con trai thứ Lâm Huân Tĩnh Vương (Nguyễn Kim) đương ở trong tình thế nguy ngập, sợ không thoát khỏi tay Trịnh Kiểm, thân mẫu ông, người làng Phạm Xá, huyện Tứ Kỳ, với tiên sinh là chỗ đồng hương, nên trước cảnh ấy, sai người bí mật về làng nhờ tiên sinh chỉ giúp con trai bà một lối sống. Sứ giả đặt gói bạc nén trước mặt, rồi chắp tay lạy mãi.
Tiên sinh thấy sứ giả cố năn nỉ nhưng vẫn không đáp, rồi đứng phắt dậy, cầm gậy thủng thẳng bước ra sau vườn. Đến chỗ núi non bộ (giả sơn) do mười tảng đá xanh xếp thành một dãy quanh co, tiên sinh thấy trên núi có bầy kiến đang men đá leo lên, đứng ngắm một lúc, mỉm cười đọc:
Hoành Sơn nhất đái, khả dĩ dung thân
Sứ giả hiểu ý trở về thuật lại, Nguyễn Hoàng liền nghĩ ra kế, xin vào trấn thủ Quảng Nam, đến nay con cháu còn hùng cứ một phương.
Trong lúc ngày thường, có lần tiên sinh cùng người học trò là Bùi Thời Cử bói dịch trúng quẻ Càn, thế mà tiên sinh dự đoán “chỉ sau tám đời cuộc can qua nổi dậy”. Sau đúng như thế. Lời đoán của tiên sinh quả thật thần diệu vậy.
Riêng số học trò của tiên sinh thì đông không biết bao nhiêu mà kể. Những người có danh vọng lừng lẫy của bản triều (nhà Lê) như Phùng Khắc Khoan, Lương Hữu Khánh, Nguyễn Dữ và Trương Thời Cử đều là những người nhờ sự dạy dỗ của tiên sinh.
Nhắc đến Phùng Khắc Khoan khi còn theo học, bỗng một đêm tiên sinh đến thẳng nhà trọ, gõ cửa bảo: “Gà gáy rồi, sao chưa dậy nấu cơm, còn nằm ỳ ngủ vậy?”. Khắc Khoan hiểu ý, vội thu xếp hành lý, tìm đường vào Thanh Hóa, nhưng lại ẩn nơi nhà Nguyễn Dữ, người đã soạn bộ “Truyền kỳ mạn lục”. Bộ này được thành một tác phẩm “thiên cổ kỳ bút” là một phần lớn nhờ sự phủ chính rất nhiều của tiên sinh.
Xem đó thì thấy tiên sinh đối với bản triều (nhà Lê) cũng có góp phần đào tạo một số nhân tài vậy.
Tôi thấy tiên sinh là người lòng dạ khoáng đạt, tư chất cao siêu, sử dụng sự hồn nhiên, không chút cạnh góc, ai hỏi thì nói không thì thôi, đã nói câu gì là câu ấy không xê không dịch. Tiên sinh ở nơi thôn dã, vui với cúc tùng, hơn mười năm trời vẫn không quên nước.
Văn chương của tiên sinh thường bộc lộ cái tấc dạ ưu thời mẫn thế, không cần điêu luyện mà tự nhiên, giản dị mà lưu loát, thanh đạm mà ý vị, câu câu đều có chỗ ngụ ý răn đời. Thơ Quốc âm của tiên sinh có nhiều, trước đã soạn thành một tập gọi là Bạch Vân Quốc ngữ Thi tập, có cả ngàn bài nhưng nay chỉ còn độ hơn trăm. Thơ Hán tự cũng nhiều nhưng cũng thất lạc, tôi xem cũng đều thấy chứa những ý nghĩa thanh cao và siêu thoát. Thí dụ câu tiên sinh tự thuật chí hướng mình:
Cao khiết thùy vi thiên hạ sĩ An nhàn ngã thị địa trung tiên (Cao khiết ai là thiên hạ sĩ An nhàn ta chính địa trung tiên)
Nói về gia đình thì tiên sinh có ba vợ:
Bà vợ cả người họ Dương, hiệu Từ Ý, quê tỉnh Hải Dương, người cùng huyện, là con gái quan Hình Bộ Thị lang Dương Đức Nhan.
Bà thứ hai, người họ Nguyễn, hiệu Như Tĩnh
Bà thứ ba hiệu Vi Tĩnh, cùng người họ Nguyễn
Tiên sinh có tất cả mười hai người con, gồm bảy người trai, năm người gái. Con trưởng lấy hiệu Hàn Giang Cư sĩ, được tập ấm phong hàm Trung Trinh đại phu, sau làm quan đến chức Phó hiến. Con thứ hai là Túy An tiên sinh được phong hàm Triều Liệt đại phu, tước Quảng Nghĩa hầu. Con thứ ba hàm Hiển Cung đại phu, tước Xuyên Nghĩa bá. Con thứ tư hiệu Thuần Phu, hàm Hoằng Nghị đại phu, tước Quảng Đô hầu. Con thư năm là Thuần Đức, tước Bá Thư hầu (không thấy ghi người con thứ bảy). Mấy người này đều có quân công cả.
Sau đó, Hàn Giang sinh ra Thiết Đức, Thiết Đức sinh Đạo Tiến, Đạo Tiến sinh Đạo Thông. Đạo Thông sinh Đăng Doanh. Đăng Doanh sinh Thời Đương. Thời Đương lúc này đã 65 tuổi, sinh được ba người con trai, đều là cháu tám đời của tiên sinh vậy.
Năm Vĩnh Hựu nguyên niên (Ất Mão 1735 đời Lê Ý Tôn) người trong làng vì nhớ thịnh đức của tiên sinh nên đã dựng hai đền thờ này. Người hàng tổng cũng nhớ ơn đức, xuân thu hai kỳ đến tế lễ. Người trong họ của tiên sinh là Nguyễn Hữu Lý sợ sau này gia phả thất lạc có soạn lại một quyển và nhờ tôi viết cho bài tựa.
Tôi đây là người đất Hồng Châu, nghĩa là cùng quê với tiên sinh, nhưng nay đã cách 190 năm rồi, còn biết gì để viết.
Lúc thơ ấu, tôi cũng thường được nghe các bậc phụ huynh nói chuyện tiên sinh, nhưng cũng chỉ biết đại khái là cụ Trạng Trình thôi. Sau nhân những buổi bình luận về tiên hiền với các quan đại phu, tôi có thêm ít nhiều nên ước có dịp thuận tiện sẽ về tận quê quán của tiên sinh để tìm hiểu cho tường. Ước mãi chưa được vì cứ luôn luôn bị việc quan bó buộc.May thay! Năm Tân Dậu niên hiệu Cảnh Hưng (1741 đời Lê Hiển Tôn) tôi vâng mệnh đổi đi Hồng Châu, nhận thấy cùng với nơi nhà cũ tiên sinh chỉ trong gang tấc, tới lui dễ dàng, nhưng lại vì việc quân ngũ quá bề bộn nên mãi đến mùa xuân năm sau, tức năm Nhâm Tuất, trong khi vâng mệnh đi bối đắp đê sông Nhị Hà, mới thực hiện được ý định nói trên.
Đến quê hương của tiên sinh, tôi tìm đến nền quán Trung Tân, coi tấm bia cũ, nhưng nét chữ đã quá mờ, không sao đọc nổi. Tôi vào đền thờ bái yết, nhân tiện hỏi người cháu bảy đời là Nguyễn Thời Đương để xem hành trạng nhưng cũng không thâu thập được gì. Hỏi thăm các bô lão thì sau cơn binh lửa cũng chẳng còn ai biết; duy chỉ có viên hương ấp là Trần Bá Quang biết sơ qua về mấy việc cũ. Ông này ôn lại cho nghe bài phú quốc âm tức bài văn bia quán Trung Tân và đưa cho một bản lục ít bài thơ của tiên sinh. Nhân tiện tôi hỏi đến những di tích của cầu Trường Xuân, cầu Nghinh Phong rồi đi thăm nơi vườn cũ, tới nơi chỉ thấy ba gian nhà lá. Thời Đương và con cháu hơn mười người cũng ở căn nhà đó.
Tôi nhìn quang cảnh đã sinh lòng hoài cảm, lại trông bốn phía càng bồi hồi nữa. Này phía bên tả trước mặt là một cái đầm và bốn năm cái vũng, tất cả độ vài trăm mẫu, bề sâu chỉ độ hơn trượng, chỗ đứt chỗ nối, chỗ thắt chỗ phình, khi thì yên lặng, khi nắng vàng tỏa, phải chăng đây chính là chỗ kiểu đất Nghiễn trì thủy ảnh (mặt hồ nghiên, ánh nước long lanh) có khí thiêng chung đúc để sinh ra một đại nhân vậy?
Do đó tôi ngâm vịnh thẩn thơ, chẳng muốn dời chân. Ôi! Tôi muốn vì tiên sinh viết bài tựa quyển Gia phả, nhưng ngặt vì việc quân khẩn cấp, còn phải gác bút để đeo gươm, thành thử phải đợi ngày khác nữa.
Năm Quý Hợi (1743 đời Lê Hiển Tôn) khoảng mùa Đông, tôi vâng mệnh đi dẹp bọn thuỷ khấu ở vùng Đồ Sơn, nhân lúc đóng quân trên bờ sông Tuyết, lại đến yết kiến đền thờ của tiên sinh. Bọn Thời Đường cho tôi xem quyển Gia phả và nói : Trước đây đã trãi bao phen loạn lạc, chẳng còn quyển nào, sau họ mới sưu tầm được mấy trang rách, trong đó chỉ biên tên họ tiền nhân, ngoài ra chẳng có gì khác cả. Vì thế tôi phải thâu nhặt ý kiến nhiều người, rồi hợp với những điều mắt thấy tai nghe để viết nên bài tựa. Còn việc sưu tầm những bài thơ của tiên sinh, xếp thành thiên, đóng thành tập, để lưu lại cho đời sau thì xin nhường phấn các vị cao minh khác.
Than ôi Phượng Hoàng, Kỳ Lân, đâu phải những vật thường thấy trong vũ trụ xưa nay, mà có thì chúng phải hiện ở những chỗ như vườn nhà Đường (vua Nghiêu) sân nhà Nhu (vua Thuấn) mới là điềm tốt lành. Như tiên sinh đã có sẵn tư chất thông tuệ lại thâm hiểu đạo học thánh hiền, ví phỏng gặp thời để thi thố sở học thì chắc sẽ tạo ra được cảnh trị bình, biến đổi được thói ở trọc phù bạc ra lễ nghĩa văn minh. Khá tiếc thay, một người có tài đức phù tá Vương nghiệp lại sinh giữa thời đại bá giả, khiến cho sở học không áp dụng được gì. Tuy nhiên, dùng thì làm, bỏ thì ẩn, sự đắc dụng hay không, đối với tiên sinh cũng chẳng quan trọng gì. Tôi rất hâm mộ điểm ấy của tiên sinh. Tiên sinh sinh trưởng trên đất nhà Mạc, có lúc thử ra làm quan để thi hành sở học thì cũng là việc bắt chước việc Khổng Phu Tử xưa đi ra mắt Công Sơn Phất Nhiễu; rồi khi thấy không thể giúp được, vội bỏ đi thì lại muốn theo trí sáng của Trương Tử Phòng theo gót Xích Tùng Tử xưa.
Nay tôi đọc những thi văn còn lại của tiên sinh, cũng chẳng khác nào được nghe tiếng reo ngọc khua vàng, sáng sủa như thái dương, rực rỡ như mây màu, thơ thái như cái phong vị tắm nước sông Nghi rồi lên hóng mát ở Vũ vu của Tăng Điểm ngày trước, và cái phong độ yêu sen thích lan của các tiên nho xưa. Đồng thời cũng như thấy tiên sinh và được bái kiến tiên sinh ở chỗ đang ngồi dạy học vậy.
Ngoài ra, tiên sinh lại là người tinh thông Lý học, thấu triệt họa phúc, biết rõ dĩ vãng và tương lai, cả trăm đời sau chưa chắc đã có ai hơn được.
Ôi ! Thiên hạ xưa nay, các bậc quân vương và hiền giả thiếu gì nhưng sống thì phú quý vinh hoa còn khuất, hỏi thời gian sau, đã có mấy ai được người đời nhắc đến. Còn tiên sinh, nay con cháu đã bảy tám đời mà gần thì sĩ phu, dân thứ còn xem như sao Đẩu trên trời, cho cách nghìn năm cũng còn mường tượng như mới buổi sớm nào; xa thì sứ giả Thanh triều là Chu Xán khi nói đến nhân vật Lĩnh Nam cũng có câu “An Nam lý học hữu Trình Tuyền” (về môn lý học nước Nam có ông Trình Tuyền) rồi chép vào sách để truyền lại bên Tàu. Như thế, đủ biết tiên sinh là người rất mực của nước ta về thời đại trước vậy
NGUYỄN BỈNH KHIÊM TRÊN BÁCH KHOA THƯ
Hoàng Kim khởi thảo mục https://vi.wikipedia.org/wiki Nguyễn Bỉnh Khiêm, Wikipedia Tiếng Việt. đã trên chục năm, nay qua nhiều biến đổi nhờ sự hiệu đính bổ sung của nhiều thức giả.
Nguyễn Bỉnh Khiêm, huý là Văn Đạt, tự Hanh Phủ, hiệu Bạch Vân cư sĩ, thường gọi là Trạng Trình Tuyết Giang phu tử, là nhà giáo, nhà tiên tri, nhà thơ triết lý, nhà văn hoá lớn nhất thời Lê -Mạc, bậc kỳ tài yêu nước thương dân, xuất xử hợp thời, hợp lý, sáng suốt, nhân vật lịch sử ảnh hưởng nhất Việt Nam thế kỷ 16. Nguyễn Bỉnh Khiêm sinh năm1491 ở Vĩnh Bảo, mất ngày 28 tháng 11 năm 1585, mẹ và bố là Nhữ Thị Thục và Nguyễn Văn Định.
Nguyễn Bỉnh Khiêm có ba người vợ với 12 người con, trong đó có 7 người con trai, con trai trưởng là Nguyễn Văn Chính.; Sau khi ông đậu Trạng nguyên khoa thi Ất Mùi năm 1535 và làm quan dưới triều Mạc được phong tước Trình Tuyền Hầu rồi thăng tới Trình Quốc Công, dân gian quen gọi ông là Trạng Trình. Ông là nhà hiền triết phương Đông, nhà tiên tri số một Việt Nam, được sĩ phu, dân thứ xem như sao Đẩu trên trời, cho cách nghìn năm cũng còn mường tượng như mới buổi sớm nào; xa thì sứ giả Thanh triều là Chu Xán khi nói đến nhân vật Lĩnh Nam cũng có câu “An Nam lý học hữu Trình Tuyền” (về môn lý học nước Nam có ông Trình Tuyền) rồi chép vào sách để truyền lại bên Tàu theo nhận định của tiến sĩ Vũ Khâm Lân trong Bài tựa Nguyễn Công Văn Đạt phổ ký viết năm 1743 trích Gia phả dòng họ Trạng Trình. Ông trao lại kiệt tác kỳ thư Sấm Trạng Trình sau 500 năm đến nay đã giải mã được các dự báo thiên tài chuẩn xác đến lạ lùng. Đạo Cao Đài sau này đã phong thánh cho ông và suy tôn ông là Thanh Sơn đạo sĩ hay Thanh Sơn chân nhân. Nguyễn Bỉnh Khiêm là danh sĩ tinh hoa, hiền tài muôn thuở của người Việt, dân tộc Việt và nhân loại.
SẤM TRẠNG TRÌNH BẢN A 262 CÂU (*)
Đọc Sấm ký Nguyễn Bỉnh Khiêm
Hoàng Kim sưu tầm, tuyển chọn, biên soạn và giới thiệu
trên Danh nhân ngày 1 tháng 2 năm 2008.
Sấm ký Nguyễn Bỉnh Khiêm, hay còn gọi là Sấm Trạng Trình, là những lời tiên tri của Nguyễn Bỉnh Khiêm về các biến cố chính của dân tộc Việt trong khoảng 500 năm, từ năm 1515 đến năm 2015. Đây là các dự báo thiên tài, hợp lý, tùy thời, tự cường, hướng thiện và lạc quan theo lẽ tự nhiên “thuận thời thì an nhàn, trái thời thì vất vả”. “Trạng Trình đã nắm được huyền cơ của tạo hóa” (lời Nguyễn Thiếp – danh sĩ thời Lê mạt). “An Nam lý học hữu Trình Tuyền” (lời Chu Xán sứ giả của triều Thanh). Vua Phật Trần Nhân Tông (1258-1308) là người trước thời Nguyễn Bỉnh Khiêm, rất coi trọng phép biến Dịch. Người đã viết trong “Cư trần lạc đạo”: “Kinh Dịch xem chơi, yêu tính sáng yêu hơn châu báu. Sách Nhàn đọc giấu, trọng lòng rồi trọng nữa hoàng kim”. Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm với “Sấm ký”, “Bạch Vân Am thi văn tập”,“Thái Ất thần kinh”, “huyền thoại và di tích lịch sử” đã lưu lại cho dân tộc Việt Nam và nhân loại một tài sản văn hoá vô giá. Sấm ký gắn với những giai thoại và sự thật lịch sử hiện đã được giải mã, chứng minh tính đúng đắn của những quy luật- dự đoán học trong Kinh Dịch và Thái Ất thần kinh”. Đến nay đã có 36 giai thoại và sự thật lịch sử về Sấm Trạng Trình đã được giải mã mà chúng tôi sẽ lần lượt đăng trong các bài nghiên cứu tiếp theo.
Sấm Trạng Trình bản A 262 câu là bản trích từ sách “Thành ngữ, điển tích, danh nhân từ điển” (tập 2) của Trịnh Văn Thanh – Sài Gòn – 1966. Đây là bản phù hợp nhất với bản tiếng Hán Nôm lưu tại Thư viện Khoa học Xã hội ( trước đây là Viện Viễn Đông Bác Cổ) và lưu tại Thư viện Quốc gia Hà Nội.; Sấm Trạng Trình gồm 14 câu “cảm đề” và 248 câu “sấm ký”. Tài liệu liên quan hiện có ít nhất ba dị bản, Trong số 20 văn bản, có 7 bản tiếng Hán Nôm lưu tại Thư viện Khoa học Xã hội và Thư viện Quốc gia Hà Nội và 13 tựa sách quốc ngữ về sấm Trạng Trình xuất bản từ năm 1948 đến nay. Bản Sấm Trạng Trình tiếng quốc ngữ phát hiện sớm nhất có lẽ tại Bạch Vân Am thi văn tập in trong Quốc Học Tùng Thư năm 1930 nhưng hiện nay sách này vẫn chưa tìm được.
CẢM ĐỀ
Nguyễn Bỉnh Khiêm
Thanh nhàn vô sự là tiên
Năm hồ phong nguyệt ruổi thuyền buông chơi
Cơ tạo hoá
Phép đổi dời
Đầu non mây khói tỏa
Mặt nước cánh buồm trôi
Hươu Tần mặc kệ ai xua đuổi
Lầu Hán trăng lên ngẫm mệnh trời
Tuổi già thua kém bạn
Văn chương gửi lại đời
Dở hay nên tự lòng người cả
Nghiên bút soi hoa chép mấy lời
Bí truyền cho con cháu
Dành hậu thế xem chơi.
Nước Nam từ họ Hồng Bàng
Biển dâu cuộc thế, giang sơn đổi dời
Từ Đinh, Lê, Lý, Trần thuở trước
Đã bao lần ngôi nước đổi thay
Núi sông thiên định đặt bày
Đồ thư một quyển xem nay mới rành
Hoà đao mộc lạc,
Thập bát tử thành.
Đông A xuất nhập
Dị mộc tái sinh.
Chấn cung xuất nhật
Đoài cung vẫn tinh.
Phụ nguyên trì thống,
Phế đế vi đinh.
Thập niên dư chiến,
Thiên hạ cửu bình.
Lời thần trước đã ứng linh,
Hậu lai phải đoán cho minh mới tường.
Hoà đao mộc hồi dương sống lại
Bắc Nam thời thế đại nhiễu nhương.
Hà thời biện lại vi vương,
Thử thời Bắc tận Nam trường xuất bôn
Lê tồn, Trịnh tại,
Lê bại, Trịnh vong.
Bao giờ ngựa đá sang sông,
Thì dân Vĩnh Lại quận công cả làng.
Hà thời thạch mã độ giang.
Thử thời Vĩnh Lại nghênh ngang công hầu.
Chim bằng cất cánh về đâu?
Chết tại trên đầu hai chữ quận công.
Bao giờ trúc mọc qua sông,
Mặt trời sẽ lại đỏ hồng non Tây.
Đoài cung một sớm đổi thay,
Chấn cung sao cũng sa ngay chẳng còn.
Đầu cha lộn xuống chân con,
Mười bốn năm tròn hết số thời thôi.
Phụ nguyên chính thống hẳn hoi,
Tin dê lại phải mắc mồi đàn dê.
Dục lòng chim chích u mê,
Thập trên tứ dưới nhất đè chữ tâm.
Để loại quỷ bạch Nam xâm,
Làm cho trăm họ khổ trầm lưu ly
Ngai vàng gặp buổi khuynh nguy
Gia đình một ở ba đi dần dần.
Cho hay những gã công hầu,
Giầu sang biết gửi nơi đâu chuyến này.
Kìa kìa gió thổi lá rung cây
Rung Bắc, rung Nam, Đông tới Tây
Tan tác kiến kiều an đất nước
Xác xơ cổ thụ sạch am mây.
Lâm giang nổi sóng mù thao cát,
Hưng địa tràn dâng hóa nước đầy.
Một ngựa một yên ai sùng bái?
Nhắn con nhà vĩnh bảo cho hay.
Tiền ma bạc quỷ trao tay
Đồ, Môn, Nghệ, Thái dẫy đầy can qua,
Giữa năm hai bẩy mười ba,
Lửa đâu mà đốt tám gà trên mây.
Rồng nằm bể cạn dễ ai hay,
Rắn mới hai đầu khó chịu thay,
Ngựa đã gác yên không người cưỡi
Dê không ăn lộc ngoảnh về Tây.
Khỉ nọ ôm con ngồi khóc mếu
Gà kia vỗ cánh chập chùng bay
Chó nọ vẫy đuôi mừng thánh chúa
Ăn no ủn ỉn lợn kêu ngày.
Nói cho hay khảm cung ong dậy,
Chí anh hùng biết đấy mới ngoan
Chữ rằng lục, thất nguyệt gian
Ai mà giữ được mới nên anh tài.
Ra tay điều độ hộ mai
Bấy giờ mới rõ là người an dân
Lọ là phải nhọc kéo quân,
Thấy nhân ai chẳng mến nhân tìm về.
Phá điền than đến đàn dê
Hễ mà chuột rúc thì dê về chuồng
Dê đi dê lại tuồn luồn
Đàn đi nó cũng một môn phù trì
Thương những kẻ nam nhi chí cả
Chớ vội sang tất tả chạy rong
Học cho biết chữ cát hung
Biết phương hướng đứng chớ đừng lầm chi
Hễ trời sinh xuống phải thì
Bất kỳ nhi ngộ tưởng gì đợi mong.
Kìa những kẻ vội lòng phú quý
Xem trong mình một tí đều không
Ví dù có gặp ngư ông
Lưới dăng đâu dễ nên công mà hòng
Khuyên những đấng thời trung quân tử
Lòng trung nghi nên giữ cho mình
Âm dương cơ ngẫu hộ sinh
Thái Nhâm, Thái Ất trong mình cho hay.
Chớ vật vờ quen loài ong kiến
Hư vô bàn miệng tiếng nói không.
Ô hô thế sự tự bình bồng
Nam Bắc hà thời thiết lộ thông
Hồ ẩn sơn trung mao tận bạch
Kình ngư hải ngoại huyết lưu hồng.
Kê minh ngọc thụ thiên khuynh bắc
Ngưu xuất lam điền nhật chính đông
Nhược đãi ưng lai sư tử thượng
Tứ phương thiên hạ thái bình phong
Ngỡ may gặp hội mây rồng
Công danh rạng rỡ chép trong vân đài
Nước Nam thường có thánh tài
Sơn hà đặt vững ai hay tỏ tường?
So mấy lề để tàng kim quỹ
Kể sau này ngu bỉ được coi
Đôi phen đất lở, cát bồi
Đó đây ong kiến, dậy trời quỷ ma
Ba con đổi lấy một cha
Làm cho thiên hạ xót xa vì tiền
Mão Thìn Tí Ngọ bất yên
Đợi tam tứ ngũ lai niên cùng gần.
Hoành Sơn nhất đái
Vạn đại dung thân
Đến thời thiên hạ vô quân
Làm vua chẳng dễ, làm dân chẳng lành.
Gà kêu cho khỉ dậy nhanh
Phụ nguyên số đã rành rành cáo chung
Thiên sinh hữu nhất anh hùng
Cứu dân độ thế trừ hung diệt tà.
Thái Nguyên cận Bắc đường xa
Ai mà tìm thấy mới là thần minh
Uy nghi dung mạo khác hình
Thác cư một góc kim tinh non đoài
Cùng nhau khuya sớm chăn nuôi
Chờ cơ mới sẽ ra đời cứu dân
Binh thư mấy quyển kinh luân
Thiên văn địa lý, nhân dân phép màu
Xem ý trời ngõ hầu khải thánh
Dốc sinh ra điều đỉnh hộ mai
Song thiên nhật nguyệt sáng soI
Thánh nhân chẳng biết thì coi như tường
Thông minh kim cổ khác thường
Thuấn Nghiêu là trí, Cao Quang là tài
Đấng hiên ngang nào ai biết trước
Tài lược thao uyên bác vũ văn
Ai còn khoe trí khoe năng
Cấm kia bắt nọ hung hăng với người.
Chưa từng thấy nay đời sự lạ
Chốc lại mòng gá vạ cho dân
Muốn bình sao chẳng lấy nhân
Muốn yên sao lại bắt dân ghê mình?
Đã ngu dại Hoàn, Linh đời Hán
Lại đua nhau quần thán đồ lê
Chức này quyền nọ say mê
Làm cho thiên hạ khôn bề tựa nương
Kẻ thì phải thuở hung hoang
Kẻ thì bận của bổng toan, khốn mình
Cửu cửu càn khôn dĩ định
Thanh minh thời tiết hoa tàn
Trực đáo dương đầu mã vĩ
Hồ binh bát vạn nhập Tràng An
Nực cười những kẻ bàng quang
Cờ tam lại muốn toan đường chống xe
Lại còn áo mũ xun xoe
Còn ra xe ngựa màu mè khoe khoang.
Ghê thay thau lẫn với vàng
Vàng kia thử lửa càng cao giá vàng
Thánh ra tuyết tán mây tan
Bây giờ mới sáng rõ ràng nơi nơi.
Can qua, việc nước bời bời
Trên thuận ý trời, dưới đẹp lòng dân
Oai phong khấp quỷ kinh thần
Nhân nghĩa xa gần bách tính ngợi ca
Rừng xanh, núi đỏ bao la
Đông tàn, Tây bại sang gà mới yên
Sửu Dần thiên hạ đảo điên
Ngày nay thiên số vận niên rành rành.
Long vĩ xà đầu khởi chiến tranh
Can qua xứ xứ khổ đao binh
Mã đề dương cước anh hùng tận
Thân dậu niên lai kiến thái bình
Sự đời tính đã phân minh
Thanh nhàn mới kể chyện mình trước sau
Đầu thu gà gáy xôn xao
Mặt trăng xưa sáng tỏ vào Thăng Long.
Chó kêu ầm ỉ mùa đông
Cha con Nguyễn lại bế bồng nhau đi
Lợn kêu tình thế lâm nguy
Quỷ vương chết giữa đường đi trên giời
Chuột sa chỉnh gạo nằm chơi
Trâu cày ngốc lại chào đời bước ra
Hùm gầm khắp nẽo gần xa
Mèo kêu rợn tiếng, quỷ ma tơi bời.
Rồng bay năm vẻ sáng ngời
Rắn qua sửa soạn hết đời sa tăng
Ngựa hồng quỷ mới nhăn răng
Cha con dòng họ thầy tăng hết thời
Chín con rồng lộn khắp nơi
Nhện giăng lưới gạch dại thời mắc mưu
Lời truyền để lại bấy nhiêu
Phương đoài giặc đã đến chiều bại vong
Hậu sinh thuộc lấy làm lòng
Đến khi ngộ biến đường trong giữ mình
Đầu can Võ tướng ra binh
Ắt là trăm họ thái bình âu ca
Thần Kinh Thái Ất suy ra
Để dành con cháu đem ra nghiệm bàn
Ngày thường xem thấy quyển vàng
Của riêng bảo ngọc để tàng xem chơi
Bởi Thái Ất thấy lạ đời
Ấy thuở sấm trời vô giá thập phân
Kể từ đời Lạc Long Quân
Đắp đổi xoay vần đến lục thất gian
Mỗi đời có một tôi ngoan
Giúp chung nhà nước dân an thái bình
Phú quý hồng trần mộng
Bần cùng bạch phát sinh
Hoa thôn đa khuyển phệ
Mục giã giục nhân canh
Bắc hữu Kim thành tráng
Nam hữu Ngọc bích thành
Phân phân tùng bách khởi
Nhiễu nhiễu xuất đông chinh
Bảo giang thiên tử xuất
Bất chiến tự nhiên thành
Rồi ra mới biết thánh minh
Mừng đời được lúc hiển vinh reo hò
Nhị Hà một dải quanh co
Chính thực chốn ấy đế đô hoàng bào
Khắp hoà thiên hạ nao nao
Cá gặp mưa rào có thích cùng chăng?
Nói đến độ thầy tăng mở nước
Đám quỷ kia xuôi ngược đến đâu
Bấy lâu những cậy phép màu
Bây giờ phép ấy để lâu không hào
Cũng có kẻ non trèo biển lội
Lánh mình vào ở nội Ngô Tề
Có thầy Nhân Thập đi về
Tả hữu phù trì, cây cỏ thành binh
Những người phụ giúp thánh minh
Quân tiên xướng nghĩa chẳng tàn hại ai
Phùng thời nay hội thái lai
Can qua chiến trận để người thưởng công
Trẻ già được biết sự lòng
Ghi làm một bản để hòng giở xem
Đời này những thánh cùng tiên
Sinh những người hiền trị nước an dân
Này những lúc thánh nhân chưa lại
Chó còn nằm đầu khải cuối thu
Khuyên ai sớm biết khuông phù
Giúp cho thiên hạ Đường, Ngu ngỏ hầu.
Cơ tạo hoá phép mầu khôn tỏ,
Cuộc tàn rồi mới tỏ thấp cao.
Thấy sấm từ đây chép vào
Một mảy tơ hào chẳng dám sai ngoa.”
BIỂN ĐÔNG VẠN DẶM GIANG TAY GIỮ
Biển Đông vạn dặm giang tay giữ. Đất Việt muôn năm vững thái bình” và thông điệp ngoại giao của cụ Trạng Trình nhắn gửi con cháu về lý lẽ giữ nước: “Muốn bình sao chẳng lấy nhân / Muốn yên sao lại bắt dân ghê mình. Điều lạ trong câu thơ là dịch lý, ẩn ngữ, chiết tự của cách ứng xử hiện thời. Bình là hòa bình nhưng bình cũng là Tập Cận Bình. Biển Đông, Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam là sự thật hiển nhiên, khó ai có thể lấy mạnh hiếp yếu, cưỡng tình đoạt lý để mưu toan giành giật, cho dù cuộc đấu thời vận và pháp lý trãi hàng trăm, hàng ngàn năm, là “kê cân – gân gà” mà bậc hiền minh cần sáng suốt. “Cổ lai nhân giả tri vô địch, Hà tất khu khu sự chiến tranh” Từ xưa đến nay, điều nhân là vô địch, Cần gì phải khư khư theo đuổi chiến tranh. “Quân vương như hữu quang minh chúc, ủng chiếu cùng lư bộ ốc dân” Nếu nhà vua có bó đuốc sáng thì nên soi đến dân ở nơi nhà nát xóm nghèo.”Trời sinh ra dân chúng, sự ấm no, ai cũng có lòng mong muốn cả”; “Xưa nay nước phải lấy dân làm gốc, nên biết rằng muốn giữ được nước, cốt phải được lòng dân”. Đạo lý, Dịch lý, Chiết tự và Ẩn ngữ Việt thật sâu sắc thay !
Trung Hoa có câu chuyện phong thủy. Núi Cảnh Sơn. Jǐngshān, 景山, “Núi Cảnh”, địa chỉ tại 44 Jingshan W St, Xicheng, Beijing là linh địa đế đô. Cảnh Sơn là Núi Xanh, Green Mount, ngọn núi nhân tạo linh ứng đất trời, phong thủy tuyệt đẹp tọa lạc ở quận Tây Thành, chính bắc của Tử Cấm Thành Bắc Kinh, trục trung tâm của Bắc Kinh, thẳng hướng Cố Cung, Thiên An Môn. Trục khác nối Thiên Đàn (天坛; 天壇; Tiāntán, Abkai mukdehun) một quần thể các tòa nhà ở nội thành Đông Nam Bắc Kinh, tại quận Xuanwu. Trục khác nối Di Hòa Viên (颐和园/頤和園; Yíhé Yuán, cung điện mùa hè) – là “vườn nuôi dưỡng sự ôn hòa” một cung điện được xây dựng từ thời nhà Thanh, nằm cách Bắc Kinh 15 km về hướng Tây Bắc. Một hướng khác nối Hải Nam tại thành phố hải đảo Tam Sa, nơi có pho tượng Phật thuộc loại bề thế nhất châu Á. Tam Sa là thành phố có diện tích đất liền nhỏ nhất, tổng diện tích lớn nhất và có dân số ít nhất tại Trung Quốc. Theo phân định của chính phủ Trung Quốc, Tam Sa bao gồm khoảng 260 đảo, đá, đá ngầm, bãi cát trên biển Đông với tổng diện tích đất liền là 13 km². Địa giới thành phố trải dài 900 km theo chiều đông-tây, 1800 km theo chiều bắc-nam, diện tích vùng biển khoảng 2 triệu km². Đó là đường lưỡi bò huyền bí. Biển Đông, Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam nằm trên trục chính của sự thèm muốn này.
Ngày xuân đọc Trạng Trình. Lạ lùng thay hơn 500 trước Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm đã dự báo điều này và sứ giả Thanh triều là Chu Xán khi nói đến nhân vật Lĩnh Nam cũng có câu “An Nam lý học hữu Trình Tuyền” (về môn lý học nước Nam có ông Trình Tuyền) rồi chép vào sách để truyền lại bên Tàu.
CỰ NGAO ĐỚI SƠN
Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm Bích tầm tiên sơn triệt đế thanh Cự ngao đới đắc ngọc hồ sinh Đáo đầu thạch hữu bổ thiên lực Trước cước trào vô quyển địa thanh Vạn lý Đông minh quy bá ác Ức niên Nam cực điện long bình Ngã kim dục triển phù nguy lực Vãn khước quan hà cựu đế thành Dịch nghĩa: CON RÙA LỚN ĐỘI NÚI Nước biếc ngâm núi tiên trong tận đáy Con rùa lớn đội được bầu ngọc mà sinh ra Ngoi đầu lên, đá có sức vá trời Bấm chân xuống, sóng cuồn cuộn không dội tiếng vào đất Biển Đông vạn dặm đưa về nắm trong bàn tay Muôn năm cõi Nam đặt vững cảnh trị bình Ta nay muốn thi thổ sức phù nguy Lấy lại quan hà, thành xưa của Tổ tiên. Dịch thơ: CON RÙA LỚN ĐỘI NÚI Núi tiên biển biếc nước trong xanh Rùa lớn đội lên non nước thành Đầu ngẩng trời dư sức vá đá Dầm chân đất sóng vỗ an lành Biển Đông vạn dặm dang tay giữ Đất Việt muôn năm vững trị bình Chí những phù nguy xin gắng sức
Cõi bờ xưa cũ Tổ tiên mình.(Bản dịch thơ Nguyễn Khắc Mai)
THƠ VĂN NGUYỄN BỈNH KHIÊM
Bốn tác phẩm tuyển chọn
DƯỠNG SINH THI
Nguyễn Bỉnh Khiêm
Tích khí, tồn tinh, cánh dưỡng thần
Thiểu tư, qủa dục, vật lao thân.
Thực thôi ban bảo, vô kiêm vị,
Tửu chỉ tam phân, mạc quá tần
Mỗi bả hý ngôn, đa thủ tiếu,
Thường hàm, lạc ý, mạc sinh xân
Nhiệt viêm, biến trá, đô hưu vấn
Nhiệm ngã tiêu dao qúa bách xuân
Dịch thơ
Giữ khí, gìn tinh, lại dưỡng thần
Ít lo, ít muốn, ít lao thân.
Cơm nên vừa bụng, đừng nhiều vị,
Rượu chỉ vài phân, chớ qúa từng.
Miệng cứ câu đùa, vui miệng mãi,
Bụng thường nghĩ tốt, bụng lâng lâng.
Bốc đồng, biến trá, thôi đừng hỏi,
Để tớ tiêu dao đến tuổi trăm.
(Bản dịch của GS. Lê Trí Viễn)
NHÀN (Thơ Nôm, bài 73)
Nguyễn Bỉnh Khiêm
Một mai, một cuốc, một cần câu,
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào.
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn, người đến chốn lao xao.
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao
Rượu đến cội cây, ta sẽ nhắp
Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao.
CHÍN MƯƠI (Thơ Nôm, bài 29)
Nguyễn Bỉnh Khiêm
Tóc đã thưa, răng đã mòn,
Việc nhà đã phó mặc dâu con.
Bàn cờ, cuộc rươu, vầy hoa cúc
Bó củi, cần câu, trốn nước non.
Nhàn được thú vui hay nấn ná,
Bữa nhiều muối bể chứa tươi ngon
Chín mươi thì kể xuân đà muộn
Xuân ấy qua thì xuân khác còn.
NGUYỄN BỈNH KHIÊM: MẶT TRỜI MỌC Ở PHƯƠNG ĐÔNG
Vẹn toàn điều Thiện là Trung, không vẹn toàn điều Thiện thì không phải là Trung. Tân là cái bến, biết chỗ dừng lại là bến chính, không biết chỗ dừng lại là bến mê… Nghĩa chữ Trung chính là ở chỗ Chí Thiện. (Trung Tân quán bi ký, 1543)
Làm việc thiện không phải vì công tích mà ở tấm lòng. Nay vừa sau cơn loạn lạc thì chẳng những thân người ta bị chìm đắm, mà tâm người ta càng thêm chìm đắm. Các bậc sĩ đệ nên khuyến khích nhau bằng điều thiện, để làm cho mọi người dấy nên lòng thiện mà tạo nên miền đất tốt lành. (Diên Thọ kiều bi ký, 1568).
Hoành Sơn nhất đái, khả dĩ dung thân
(Nguyễn Bỉnh Khiêm nói với sứ giả của Đoan Quận công Nguyễn Hoàng)
Cao Bằng tuy thiểu, khả diên sổ thế
(Nguyễn Bỉnh Khiêm nói với sứ giả của vua Mạc)
Lê tồn Trịnh tại, Lê bại Trịnh vong
(Nguyễn Bỉnh Khiêm nói về mối quan hệ giữa vua Lê và chúa Trịnh)
Tứ bách niên tiền, chung phục thuỷ / Thập tam thế hậu, dị nhi đồng
(Nguyễn Bỉnh Khiêm viết về con cháu họ Mạc)
Hồng Lam ngũ bách niên thiên hạ / Hưng tộ diên trường ức vạn xuân
(Nguyễn Bỉnh Khiêm viết về thời vận mới của nước Việt)
Cổ lai quốc dĩ dân vi bản / Đắc quốc ưng tri tại đắc dân
(Thơ chữ Hán, Cảm hứng)
Cổ lai nhân giả tư vô địch / Hà tất khu khu sự chiến tranh
(Thơ chữ Hán)
Tất cánh dục cầu ngô lạc xứ / Tri ngô hậu lạc tại tiên ưu
(Thơ chữ Hán, Ngụ hứng)
Có thuở được thời mèo đuổi chuột / Đến khi thất thế kiến tha bò
(Thơ Nôm, Bài 75)
Thớt có tanh tao ruồi đậu đến / Ang không mật mỡ kiến bò chi
(Thơ Nôm, Bài 53)
Hoa càng khoe nở, hoa nên rữa / Nước chứa cho đầy, nước ắt vơi
(Thơ Nôm, Bài 52)
Thế gian biến cải vũng nên đồi / Mặn nhạt chua cay lẫn ngọt bùi
(Thơ Nôm, Bài 77)
Làm người hay một chớ hay hai / Chớ cậy rằng hơn, chớ cậy tài
(Thơ Nôm, Bài 65)
Làm người chớ thấy tài mà cậy / Có nhọn bao nhiêu lại có tù
(Thơ Nôm, Bài 11)
Làm người có dại mới nên khôn / Chớ dại ngây si, chớ quá khôn
(Thơ Nôm, Bài 94)
Chớ cậy rằng khôn khinh rẻ dại / Gặp thời, dại cũng hoá ra khôn
(Thơ Nôm, Bài 94)
Thuở khó dẫu chào, chào cũng lảng/ Khi giàu chẳng hỏi, hỏi thời quen
(Thơ Nôm, Bài 5)
Đạo ở mình ta lấy đạo trung / Chớ cho đục, chớ cho trong
(Thơ Nôm, Bài 104)
#Thungdung Ngày mới Ngọc cho đời https://hoangkimlong.wordpress.com/category/ngay-moi-ngoc-cho-doi/
HOA MAI THƠ THIỆU UNG
Hoàng Kim
Hoa Mai Thi Thiệu Ung là một trong ba bộ đại kỳ thư đặc biệt nổi tiếng văn hoá cổ Trung Hoa lưu lại suốt ngàn năm.”Muốn biết bác phục hỏi nguyên nhân xưa Hoa Mai là khởi đầu của mùa xuân“. Câu đầu tiên Hoa Mai Thi Thiệu Ung đã viết vậy. Thiệu Ung (1011 – 1071) tự là Nghiêu Phu, hiệu là Khang Tiết, được truyền tụng là một nhà tiên tri Trung Quốc thời Bắc Tống có khả năng trực giác huyền diệu và bí ẩn. Ông quê ở Phạm Dương, Hà Bắc, sau di cư sang Cộng Thành, cuối cùng ẩn cư ở Lạc Dương. Ông đã dùng thuật Dịch số thời biến và bát quái âm dương ngũ hành để dự báo sinh vượng thịnh suy vong các đổi họ lớn trong lịch sử và giải đoán vận khí, sự việc với sự chính xác đến kinh ngạc.
Lão nông và Thiệu Ung (Jane Ku)
Một buổi sáng mùa xuân, Thiệu Ung dựng quầy xem quẻ số gần chân cầu. Lúc đó, một lão nông dừng lại và hỏi ông về tài vận của mình. Thiệu Ung yêu cầu ông lão chọn từ các mảnh giấy có ký tự chữ Hán trên đó. Ông lão bèn chọn một thẻ và đưa nó cho Thiệu Ung, trên đó là ký tự “?”. Thiệu Ung nói với ông lão: “Chúc mừng cụ, cụ sẽ được một bữa trưa ngon miệng ngày hôm nay. Cụ hãy về nhà và chờ đợi”. Ông lão về nhà thấy đứa cháu trai đang đợi ông và nói: “Hôm nay là ngày mừng thọ 60 tuổi của cha cháu, xin mời ông đến dự bữa tiệc rượu”. Ông lão ngạc nhiên, thay đổi y phục và vui mừng tới dự.
Chiều hôm ấy, một người đàn ông khác đến quầy quẻ số của Thiệu Ung và hỏi xem vận mệnh. Ông ta cũng chọn đúng thẻ có ký tự “?”. Thiệu Ung nói với người đàn ông rằng: “Thẻ này không được tốt. Ông sẽ gặp chuyện không lành hôm nay và ông sẽ bị bắt”. Người đàn ông nghĩ ngay rằng không thể nào có chuyện ông bị bắt nếu ở trong nhà, vì vậy, ông trở về và leo lên giường. Đang ngủ, ông chợt tỉnh giấc khi có người đàn bà hét to lên rằng những con lợn của ông đang phá nát khu vườn rau của bà. Trong lúc tức giận, ông giơ tay xô người đàn bà kém may mắn, vốn đang ốm dở, ngã phịch xuống và bất đắc kỳ tử. Ngay sau đó, ông bị bắt và tống giam.
Cũng vào chiều hôm đó, khi Thiệu Ung chuẩn bị dọn quầy để về, thì một người đàn ông đi từ phía Nam tới và xin ông nán lại. “Đại nhân, tôi đã nghe nói về tài năng tiên đoán của ông, vậy xin ông hãy cho biết vận mệnh của tôi”. Chiếc thẻ vị khách này chọn cũng là ký tự “?”. Thiệu Ung nói: đó không phải là điềm tốt và ông sẽ bị ướt đẫm trong ngày. Vị khách không tin vì hôm đó là ngày nắng và trời không mây, nhưng khi ông vừa về đến nhà và vào cổng thì ông đã bị vợ vô tình hắt một chậu nước vào người đúng lúc ấy.
Mai Hoa Thi Thiệu Ung tổng cộng có 10 bài, lưu truyền tới ngày nay, là dự ngôn về những diễn biến lịch sử trọng đại của Trung Quốc sau khi ông qua đời. Tập thơ này sử dụng ngôn ngữ tiên tri, rất ẩn ý, không dễ lý giải. Những người Trung Quốc yêu thích dịch số thời biến và bát quái âm dương ngũ hành để dự báo sinh vượng thịnh suy vong các đổi họ lớn trong lịch sử và giải đoán vận khí, sự việc thường thích thú giải đoán Mai Hoa Thi. Điều này giống như người Việt ưa thích Sấm Trạng Trình.
Chuyện Ngày xuân đọc Trạng Trình có dẫn liệu Sấm Trạng Trình, hay Sấm ký Nguyễn Bỉnh Khiêm, bản A 262 câu, là bản trích từ sách “Thành ngữ, điển tích, danh nhân từ điển” (tập 2) của Trịnh Văn Thanh – Sài Gòn – 1966. Đây là bản phù hợp nhất với bản tiếng Hán Nôm lưu tại Thư viện Khoa học Xã hội ( trước đây là Viện Viễn Đông Bác Cổ) và lưu tại Thư viện Quốc gia Hà Nội lời tiên tri của Nguyễn Bỉnh Khiêm về các biến cố chính của dân tộc Việt trong khoảng 500 năm, từ năm 1515 đến năm 2015. Đây là các dự báo thiên tài, hợp lý, tùy thời, tự cường, hướng thiện và lạc quan theo lẽ tự nhiên “thuận thời thì an nhàn, trái thời thì vất vả”. Mời bạn đọc Sấm Trạng Trình ở đây để so sánh đối chiếu hai áng thơ cổ và dịch lý thú vị https://hoangkimlong.wordpress.com/category/ngay-xuan-doc-trang-trinh/
Một trong các lời bình về kỳ thư này như ở dưới đây được lưu truyền trên internet:
“Lịch sử, nếu xem trong một thời- không ngưng đọng, thì cũng như một vở kịch, với trời làm màn, đất là đài, ngày đêm không ngừng xoay vần mà diễn biến. Các nhân vật trong vở kịch này, bất luận là anh hùng đội trời đạp đất, thét mây hô gió như thế nào, thì đều trôi dạt trong cõi hồng trần cuồn cuộn. Liệu ai có thể thực sự làm chủ vận mệnh của chính mình?
Tài năng kinh thiên động địa, tấm lòng cúc cung tận tụy như Gia Cát Lượng, cũng không thực hiện được chí lớn khôi phục Hán thất. Tài trí mưu lược, chí khí ngút trời như Nhạc Phi, cũng chỉ có thể để lại nỗi buồn vô hạn dưới đình Phong Ba. Thị phi thành bại theo dòng nước, Sừng sững cơ đồ bỗng tay không! Giữa dòng sông lớn lịch sử này, rốt cuộc là ai làm chủ? Dòng chảy lịch sử vĩ đại này rốt cuộc có chủ đề và kịch bản hay không?
Tuy nhiên, giữa cõi trần thế náo nhiệt ồn ã này, bỗng chốc vang lên một thanh âm siêu nhiên, âm lượng nhẹ nhàng mà kiên định; nó là âm thanh ngoài trần thế, chỉ điểm bến mê. Nó thời thời khắc khắc cảnh tỉnh thế nhân: Mang mang Thiên số đã sớm định trước, Thế Đạo hưng suy bất tự do vậy. Nó chính là một dự ngôn lưu danh thiên cổ.
«Mai Hoa Thi» của Thiệu Ung thời Bắc Tống chính là một khúc thanh âm như vậy. Từ hơn 1.000 năm trước, nó đã chỉ điểm chỗ mê cho chúng sinh, giảng rõ khúc chủ đề nhấp nhô trầm bổng. Chúng ta hãy tĩnh tâm lắng nghe và thưởng thức bài thơ «Mai Hoa Thi» này.”
Mai Hoa Thi Thôi Bối Đồ dự ngôn đáng đọc
Tôi dạo chơi núi Xanh, Thiên An Môn, Cố Cung, Di Hòa Viên, Thiên Đàn, suy ngẫm từ Núi Xanh Bắc Kinh trong ngày Quốc tế Lao động, ngắm những nơi lưu dấu các di sản của những triều đại hiển hách nhất Trung Hoa, lắng nghe đất trời và các cổ vật kể chuyện. Tôi bất chợt gặp được một bé gái xinh đẹp tại điểm linh ứng của núi Xanh (景山, Jǐngshān, Cảnh Sơn, Green Mount), ngọn núi địa linh của đế đô và đã bế cháu gái ngắm nhìn trục hướng tâm của Cố Cung Bắc Kinh.
Tôi cũng lại may mắn gặp được một nghệ sĩ dân gian tập hát và tặng sách. Chuyện xưa và nay gợi nhớ lời nhắn gửi sâu xa của bậc hiền minh lỗi lạc Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm: “Muốn bình sao chẳng lấy nhân / Muốn an sao lại bắt dân ghê mình” “Biển Đông vạn dặm giang tay giữ. Đất Việt muôn năm vững thái bình) (Vạn lý Đông minh quy bá ác/ Ức niên Nam cực điện long bình). Suy ngẫm về cuộc cách mạng Xanh và đỉnh cao Hòa Bình. Lời giáo sư Norman Borlaug văng vẳng bên tai tôi: “Đời người tối thiểu phải ăn, kế đến là học tập, công việc, nhà ở, quần áo và chăm sóc sức khỏe. Quanh ta còn nhiều mảnh đời bất hạnh. Hiểm họa nghèo đói vẫn bùng phát bất cứ lúc nào. Hãy luôn nhớ điều đó.” Ngày trước đó, tôi vinh hạnh được làm việc với giáo sư Zhikang Li, trưởng dự án Siêu Lúa Xanh (Green Super Rice) chương trình nghiên cứu lúa nổi tiếng của CAAS & IRRI và có cơ hội tiếp cận với các nghiên cứu của Viện Hàn lâm Khoa học Nông nghiệp Trung Quốc. Sự hiền minh lỗi lạc của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, câu chuyện Hoa Mai Thi Thiệu Ung và di sản vô giá của giáo sư Norman Borlaug cùng với các bậc Thầy về cách mạng xanh mãi là niềm tin và nổ lực của chúng ta!
Chùm ảnh đẹp ghi từ mờ ảo sương sớm cho đến xế chiều tại điểm đến ao ước và những tư liệu quý thu thập được trong chuyến đi đặc biệt này lắng đọng trong tôi một di sản và bài học lịch sử cần tiếp tục giải mã. Tôi đã đúc kết Sấm Trạng Trình và đã viết bài Ngày xuân đọc Trạng Trình, nay sẽ cố gắng sưu tầm Hoa Mai Thi Thiệu Ung văn bản gốc tiếng Trung và những bản dịch nghĩa, dịch thơ tiếng Việt của 10 bài thơ Hoa Mai nói trên.
Hoa Mai thơ Thiệu Ung là kỳ thư cần đọc lại. Tôi may mắn đã được Thăm ngôi nhà cũ của Darwin và đã từng lắng mình trước câu hỏi: Liệu “nguồn gốc muôn loài” Darwin có thực sự đúng là quy luật tiến hóa của muôn loài không? Liệu câu nói thông tuệ của ông “ Kẻ sống sót không phải là kẻ mạnh nhất hay thông minh nhất, mà là kẻ thích nghi tốt nhất” Charles Darwin (1809-1882) đã phải là một giải pháp tốt và kinh nghiệm kinh điển như sự lựa chọn của Bao Công thành thế lực bất khuất trung chính không bị cuốn vào vòng xoáy tranh đoạt?.
Thơ Hoa Mai Thiệu Ung những lời tiên tri CHUẨN XÁC đến kinh người !!! là chuyện nghìn năm bí ẩn liên hệ thực tiễn với những bài thơ dự báo sau này tôi chợt thấy thú vị giải pháp của cụ Trạng Trình Việt Nam trong những ẩn ngữ kín đáo.
HOA MAI TRONG TẾT VIỆT
Mai vàng là đặc sản Việt Nam. Mai vàng là hoa xuân Tết Việt. Hoa mai là biểu tượng mùa xuân, may mắn, vui tươi trường thọ. Cành mai ẩn tàng thông điệp mùa xuân. Hoa mai vừa có cốt cách, vừa đẹp thanh nhã, vừa có hương thơm và nở sớm nhất trong các loại hoa xuân. Vì vậy, hoa mai đã được chọn để biểu hiện cho cốt cách thanh cao của người hiền. Hoa mai, hoa đào, hoa lê, hoa mận có nhiều loài với vùng phân bố rộng lớn ở nhiều nước châu Á nhưng chỉ riêng mai vàng là đặc sản của Việt Nam, trong khi mai trắng và hoa đào là phổ biến tại Trung Quốc, Nhật Bản, Bắc Triều Tiên, Hàn Quốc và các nước Trung Á. Tết cổ truyền Việt Nam hình ảnh biểu trưng là hoa mai, hoa đào, bánh chưng . Hoa mai là một trong bốn loài hoa kiểng quý nhất (mai, lan, cúc, trúc) của Việt Nam đặc trưng cho bốn mùa. Hoa mai gắn liền với văn hóa, đời sống, tâm linh, triết lý sống, nghệ thuật ứng xử, thơ văn, nhạc họa. Hiếm có loài hoa nào được quan tâm sâu sắc như vậy “Đêm qua sân trước một nhành mai” (Mãn Giác 1052-1096) “Lâm râm mưa bụi gội cành mai” (Trần Quang Khải 1241-1294); Ngự sử mai hai hàng chầu chắp/ Trượng phu tùng mấy rặng phò quanh” (Huyền Quang 1254-1334); Quét trúc bước qua lòng suối/ Thưởng mai về đạp bóng trăng” (Nguyễn Trãi 1380-1442); “Cốt cách mai rừng nguyên chẳng tục”( Nguyễn Trung Ngạn 1289-1370); “Mai cốt cách, tuyết tinh thần” (Nguyễn Du 1765-1820) “Nhờ chúa xuân ưu ái/ Xếp đứng đầu trăm hoa/ Chỉ vì lòng khiêm tốn/ Nên hẵng nở tà tà” (Phan Bội Châu 1867-1940); “Mộng mai đình” (Trịnh Hoài Đức 1725-1825) ; “Non mai rồi gửi xương mai nhé/ Ước mộng hồn ta hóa đóa mai” (Đào Tấn 1845-1907); “Một đời chỉ biết cúi đầu vái trước hoa mai” (Cao Bá Quát 1809-1855) “Hững hờ mai thoảng gió đưa hương” (Hàn Mặc Tử 1912-1940) “Tìm em tôi tìm/ Mình hạc xương mai”(Trịnh Công Sơn 1939-2001), “Nghìn dặm tìm anh chẳng gặp anh. Đường về vó ngựa dẫm mây xanh. Qua đèo chợt gặp mai đầu suối . Đóa đóa vàng tươi xuân thắm cành” “Hai mươi tư tháng sáu Lên ngọn núi này chơi Ngững đầu mặt trời đỏ bên suối một nhành mai (Hồ Chí Minh 1890-1969); … Đó là một số tác gia và tác phẩm tiêu biểu về Hoa Mai.
Hoa Mai Thi Thiệu Ung Trung Quốc đối sánh với Hoa Mai thơ Mãn Giác Việt Nam đã cách đây trên dưới ngàn năm, cùng với Tảo Mai Trần Nhân Tông và Cự ngao đới sơn của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm đã cách đây trên năm trăm năm thực sự. Những bài thơ đó đều là những dự ngôn rất sâu sắc về quy luật của tạo hóa. Tôi xin được trích dẫn mà không lạm bàn.
Hoa Mai thơ Mãn Giác
Bài kệ “Cáo tật thị chúng” (Cáo bệnh với đệ tử) của thiền sư Mãn Giác (1052 – 1096) trong Thiền Uyển Tập Anh và lời bình của anh Hoàng Ngọc Dộ về cốt cách hoa mai là nhân cách người hiền, đã đi thẳng vào lòng tôi:
Xuân khứ bách hoa lạc
Xuân đáo bách hoa khai
Sự trục nhãn tiền quá
Lão tùng đầu thượng lai.
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai.
Xuân đi trăm hoa rụng
Xuân đến trăm hoa cười
Trước mặt việc đi mãi
Trên đầu già đến rồi
Đừng bảo xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua sân trước một cành mai.
(Bản dịch của Ngô Tất Tố)
Khi Lâm Cúc và anh Hoàng Đình Quang trao đổi về chủ đề hoa mai, mạch ngầm tâm thức trong tôi đã được khơi dậy như suối nguồn tuôn chảy.
Thiền sư Mãn Giác viết bài kệ “Cáo tật thị chúng” khi Người 45 tuổi, sau đó Người đã an nhiên kiết già thị tịch. Bài thơ kiệt tác vỏn vẹn chỉ có sáu câu, ba mươi tư chữ, bền vững trãi nghìn năm. Đối diện với cái chết, thiền sư ung dung, tự tại, thấu suốt lẽ sinh tử: Đừng bảo xuân tàn hoa rụng hết / Đêm qua sân trước một cành mai.
Lời thơ thanh thoát, giản dị một cách lạ lùng! Thực tế cuộc sống đã được hiểu đầy đủ và rõ ràng. Bản tính cuộc sống là hạnh phúc và đau khổ, vui vẻ và phiền muộn, sự thiếu hoàn thiện và luôn vô thường. Xuân đi trăm hoa rụng/ xuân đến trăm hoa cười/ trước mặt việc đi mãi/ trên đầu già đến rồi. Đó là qui luật muôn đời, hoa có tàn có nở, người có diệt có sinh. Hạnh phúc cuộc sống là phong thái luôn vui vẻ và sung sướng, thanh thản và thung dung, không lo âu, không phiền muộn. Sống với một tinh thần dịu hiền và một trái tim nhẹ nhõm.
Tình yêu cuộc sống thể hiện trong ý xuân và trật tự các câu thơ.“Xuân đi trăm hoa rụng/ xuân đến trăm hoa cười” ẩn chứa triết lý sâu sắc hơn là “Xuân đến trăm hoa cười, xuân đi trăm hoa rụng/”. Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491–1585) trong bài thơ nôm “Chín mươi” có câu: “Chín mươi thì kể xuân đà muộn/ Xuân ấy qua thì xuân khác còn”. Tăng Quốc Phiên chống quân Thái Bình Thiên Quốc “càng đánh càng thua” nhưng trong bản tấu chương gửi vua thì ông đã quyết ý đổi lại là “càng thua càng đánh”. Việc “đánh thua” thì vẫn vậy nhưng ý tứ của câu sau mạnh hơn hẵn câu trước.
‘Tảo Mai’ thơ Nhân Tông
I
Nguyên văn chữ Hán
五出圓芭金撚鬚，
珊瑚沉影海鱗浮。
箇三冬白枝前面，
些一辨香春上頭。
甘露流芳癡蝶醒，
夜光如水渴禽愁。
姮娥若識花佳處，
桂冷蟾寒只麼休。
Phiên âm Hán Việt
Ngũ xuất viên ba kim niễn tu,
San hô trầm ảnh hải lân phù.
Cá tam đông bạch chi tiền diện,
Tá nhất biện hương xuân thượng đầu.
Cam lộ lưu phương si điệp tỉnh,
Dạ quang như thủy khát cầm sầu.
Hằng Nga nhược thức hoa giai xứ
Quế lãnh thiềm hàn chỉ ma hưu!
Dịch nghĩa
Năm cánh hoa tròn nhị điểm vàng,
[Như] bóng san hô chìm, [như] vảy cá biển nổi.
Cành hoa trắng xóa suốt trong ba tháng đông,
Sang đầu xuân chỉ còn loáng thoáng một vài cánh thơm nhẹ.
Móc ngọt chảy mùi thơm làm chú bướm si ngây tỉnh giấc,
ánh sáng ban đêm như nước khiến con chim khát buồn rầu.
Nếu Hằng Nga biết được vẻ đẹp thanh nhã của hoa mai,
Thì có ưa gì cây quế với cung thiềm lạnh lẽo.
II
Nguyên văn chữ Hán
五日驚寒懶出門，
東風先已到孤根。
影橫水面冰初泮，
花壓枝頭暖未分。
翠羽歌沉山店月，
畫龍吹濕玉關雲。
一枝迷入故人夢，
覺後不堪持贈君。
Phiên âm Hán Việt
Ngũ nhật kinh hàn lãn xuất môn,
Đông phong tiên dĩ đáo cô côn (căn).
Ảnh hoành thủy diện băng sơ bạn,
Hoa áp chi đầu noãn vị phân.
Thúy vũ[1] ca trầm sơn điếm nguyệt,
Họa long[2] xuy thấp Ngọc Quan[3] vân.
Nhất chi mê nhập cố nhân mộng,
Giác hậu bất kham trì tặng quân[4].
Dịch nghĩa
Chỉ năm ngày sợ rét lười ra khỏi cửa,
Mà gió xuân đã sớm đến với gốc cây cô đơn.
Bóng ngả trên mặt nước, băng giá bắt đầu tan,
Hoa trĩu nặng đầu cành, hơi ấm chưa định rõ.
Giọng ca Thúy vũ lắng chìm mặt trăng xóm núi.
Tiếng sáo Họa long ẩm ướt đám mây Ngọc Quan.
Một cành hoa lạc vào giấc mộng cố nhân,
Tỉnh dậy, không thể đem tặng anh được.
Cự ngao đới sơn
Nguyễn Bỉnh Khiêm
Bích tầm tiên sơn triệt đế thanh
Cự ngao đới đắc ngọc hồ sinh
Đáo đầu thạch hữu bổ thiên lực
Trước cước trào vô quyển địa thanh
Vạn lý Đông minh quy bá ác
Ức niên Nam cực điện long bình
Ngã kim dục triển phù nguy lực
Vãn khước quan hà cựu đế thành
Dịch nghĩa:
Con rùa lớn đội núi
Nước biếc ngâm núi tiên trong tận đáy
Con rùa lớn đội được bầu ngọc mà sinh ra
Ngoi đầu lên, đá có sức vá trời
Bấm chân xuống, sóng cuồn cuộn không dội tiếng vào đất
Biển Đông vạn dặm đưa về nắm trong bàn tay
Muôn năm cõi Nam đặt vững cảnh trị bình
Ta nay muốn thi thổ sức phù nguy
Lấy lại quan hà, thành xưa của Tổ tiên.
Dịch thơ:
Con rùa lớn đội núi
Núi tiên biển biếc nước trong xanh
Rùa lớn đội lên non nước thành
Đầu ngẩng trời dư sức vá đá
Dầm chân đất sóng vỗ an lành
Biển Đông vạn dặm dang tay giữ
Đất Việt muôn năm vững trị bình
Chí những phù nguy xin gắng sức
Cõi bờ xưa cũ Tổ tiên mình.
Ngày xuân đọc Trạng Trình “Biển Đông vạn dặm dang tay giữ.Đất Việt muôn năm vững thái bình”. Đó là hai câu thơ của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585) tại bài thơ “Cự Ngao Đới Sơn” trong Bạch Vân Am Thi Tập. Thông điệp ngoại giao của cụ Trạng Trình nhắn gửi con cháu về lý lẽ giữ nước rất rõ ràng: Muốn bình sao chẳng lấy nhân Muốn an sao lại bắt dân ghê mình. Điều lạ là trong câu thơ cụ Trạng dịch lý, ẩn ngữ, chiết tự tương thích với cách ứng xử hiện thời. “Cổ lai nhân giả tri vô địch, Hà tất khu khu sự chiến tranh” Từ xưa đến nay, điều nhân là vô địch, Cần gì phải khư khư theo đuổi chiến tranh. “Quân vương như hữu quang minh chúc, ủng chiếu cùng lư bộ ốc dân” Nếu nhà vua có bó đuốc sáng thì nên soi đến dân ở nơi nhà nát xóm nghèo . Trời sinh ra dân chúng, sự ấm no, ai cũng có lòng mong muốn cả”; “Xưa nay nước phải lấy dân làm gốc, nên biết rằng muốn giữ được nước, cốt phải được lòng dân”. Đạo lý, Dịch lý, Chiết tự và Ẩn ngữ Việt sâu sắc thay ! xem tiếp Ngày xuân đọc Trạng Trình; Hoa Mai thơ Thiệu Ung https://hoangkimlong.wordpress.com/category/hoa-mai-tho-thieu-ung/
MĂNG NHÀ SỚM THU NAY
Bạch Ngọc Hoàng Kim
dặn con Hoàng Tố Nguyên
Thành tâm với chính mình https://hoangkimlong.wordpress.com/category/thanh-tam-voi-chinh-minh/ Khổng Minh là người thế nào ? Ông tỏ NGÔN CHÍ làm Quản Trọng Nhạc Nghị (ông chỉ KIỆM LỜI nói bốn chữ ấy. Vậy Quản Trọng là ai thì phải đọc mới hiểu, con ạ https://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%E1%BA%A3n_Tr%E1%BB%8Dng Kế một năm, chi bằng trồng lúa, Kế 10 năm, chi bằng trồng cây. Kế trọn đời, chi bằng trồng Người, Trồng một, gặt một, ấy là lúa. Trồng một, gặt mười, ấy là cây, Trồng một, gặt trăm, ấy là Người. Câu nói này đã được Hồ Chí Minh viết gọn vào ngày 13 tháng 9 năm 1958 tại lớp học chính trị của giáo viên cấp II, cấp III toàn miền Bắc.[2] Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng Người Về ý cuối này, xem thêm ý của Lã Bất Vi trong việc gả Triệu Cơ cho Tần Tử Sở. “Sinh ra ta ấy là cha mẹ, mà hiểu biết ta thì trong đời chỉ có một Bảo Thúc Nha mà thôi“. Thành tâm với chính mình, thông tin tích hợp tại https://cnm365.wordpress.com/category/cnm365-cltvn-25-thang-7
Thành tâm với chính mình
GIA CÁT MÃ TIỀN KHÓA
Truyện Tam Cố Thảo Lư
Thành tâm với chính mình
Thế giới trong mắt ai
Gia Cát Mã Tiền Khóa
“Mơ màng ai tỉnh trước
Bình sinh ta biết ta
Thềm tranh giấc xuân đẫy
Ngoài song bóng xế tà” 1
Khổng Minh thơ ngôn chí
Nhân kiệt đất Long Trung
Công thành thân thoái ẩn
Ngũ Trượng sao lạnh lùng.
“Công trùm thế tam phân,
Tiếng thơm đồ bát trận.
Nước chảy đá trơ trơ,
Đánh Ngô còn để giận” 2
Thiên Địa Nhân Tam Hợp
Cổ kim khéo luận bàn
Thế lớn tan rồi hợp
Hợp lâu rồi lại tan
Gia Cát Mã Tiền Khóa
Sáu chuyện đời khó quên:
Minh quân và danh tướng3
Gia đình với non sông4
Quy luật kết thực tiễn5
Hậu duệ của mặt trời 6
#Thungdung và biết đủ7
Thành bại với sống còn8
2
Gia Cát Mã Tiền Khóa9
Tam Quốc Luận Anh Hùng
Thành tâm với chính mình
Thế giới trong mắt ai
Quốc Công đạo làm tướng
Vạn Kiếp binh thư truyền
Tiết Chế đức dụng nhân
Lời dặn của Thánh Trần
Trúc Lâm Trần Nhân Tông
Nguyễn Trãi Dục Thúy Sơn
An vui cụ Trạng Trình
Đào Duy Từ còn mãi
Nguyễn Du trăng huyền thoại
Đi thuyền trên Trường Giang
Đường xuân theo chân Bác
Minh triết Hồ Chí Minh
Thượng Đức thương nhìn lại
Vị tướng của lòng dân
Vận khí và vận mệnh
Bài ca nhịp thời gian
Ban mai chào ngày mới
Tỉnh thức cùng tháng năm
Chuyện đồng dao cho em
Cuối dòng sông là biển
3
Ban mai chợt tỉnh giác
Chim rộn tai đầy vườn
Mèo quấn chân đòi cá
Mưa bão dầm hơn sương
Truyện Tam Cố Thảo Lư
Phim hay thành tục lụy
Thiền sư nhàn thoái ẩn
Tỉnh thức cùng tháng năm
Trà sớm thương lời hiền (*)
(*) xem toàn văn https://hoangkimlong.wordpress.com/category/thanh-tam-voi-chinh-minh/
CÀ PHÊ NGON NHỚ TÀU ĐÊM
#Thungdung một tách cà phê
#Annhiên giọt đắng thỏa thuê cõi Người
Kiếp sau ước được ơn Trời
Càn khôn thấu tỏ cảnh đời thần tiên
“Hãy canh gác cánh cửa TÂM TRÍ. Chúng ta trở thành thế nào chủ yếu được quyết định bởi những người chúng ta gặp, những sự kiện chúng ta tham gia, những cuốn sách chúng ta đọc, và lối sống mà chúng ta lựa chọn”. Hoàng Kim trong bài “Nguyễn Hoài Nhơn võng biển’ đã liên tưởng đối thoại với thiền sư @Jim Rohn để luôn tự nhắc mình https://hoangkimlong.wordpress.com/category/cat-bui-chuyen-tram-nam
Nhà văn Hoàng Quốc Hải: Lịch sử ăm ắp những bài học
Báo Đại Đoàn Kết. Từ Khôi (thực hiện)•06/01/2021 17:42
https://daidoanket.vn/nha-van-hoang-quoc-hai-lich-su-am-ap-nhung-bai-hoc-10176617.html
Lịch sử nước ta tự hào lắm. Lịch sử luôn ăm ắp những bài học. Có điều chúng ta có tiếp thu và vận dụng hay không mà thôi. Dưới đây là trò chuyện của phóng viên báo Đại Đoàn Kết dịp cuối năm 2020 với nhà văn Hoàng Quốc Hải, khi ông vừa được Hội Nhà văn Hà Nội vinh danh với Giải thưởng văn học Thành tựu trọn đời.
Phóng viên:Thưa nhà văn, bộ “Tám triều vua Lý” và “Bão táp triều Trần” của ông với khoảng 6.500 trang sách cho bạn đọc một cái nhìn vừa bao quát vừa chi tiết về một hai triều đại rực rỡ của lịch sử dân tộc. Thông điệp ông gửi gắm trong 2 bộ tiểu thuyết lịch sử đồ sộ là gì?
Nhà văn Hoàng Quốc Hải: Nhìn lại triều Lý và vị vua sáng nghiệp Lý Thái Tổ chúng ta thấy rất nhiều bài học. Những bài học không chỉ từ những thành công mà đến cả từ sự thất bại.
Chúng ta có những chiến thắng oanh liệt, trên tầm cao của thời đại. Những trận đánh lớn chống giặc ngoại xâm thời Lý, thời Trần mà đến nay chúng ta còn phải học. Để thấy được con người và sự nghiệp của vua Lý Thái Tổ, ta hãy nhìn vào bối cảnh lúc đó. Nhà Lý tiếp thu một tài sản nghèo nàn của thời Lê Long Đĩnh để lại.
Nhà Lý tiếp quản chính quyền và xây dựng một Nhà nước thuần từ. Việc đầu tiên sau khi dời đô về Thăng Long của vua Lý Thái Tổ là miễn thuế cho dân trong ba năm liền. Lúc đó không biết nhà vua lấy gì nuôi bộ máy?. Thời đó xã hội chỉ có hai loại phí là tô và thuế. Tô là ruộng cấy cho nhà nước, dân phải nộp tô. Dân làm tám phần ruộng thì trồng cấy một phần cho triều đình (phép tỉnh điền). Phần tô thu nhẹ như thế. Đến mãi thời nhà Nguyễn sau này địa chủ mang tiếng bóc lột dân thì cũng chỉ là cho dân cấy rẽ (tức là chia đôi, địa chủ thu lợi 50%). Còn thuế có 6 loại. Thuế khai thác sản vật từ rừng gồm trầm, ngà voi, sừng tê giác. Còn thuế khai thác ở biển gồm ngọc trai, đồi mồi, muối. Thời đó công nghệ làm muối kém nên muối quý như vàng.
Vua Lý Công Uẩn ở ngôi 18 năm (1010-1028) thì 3 lần miễn thuế. Quần thần hỏi vua: Hồi Quốc sơ (mới lên ngôi), bệ hạ miễn thuế cho dân đã đành, giờ mới được ba năm lại miễn thuế thì lấy đâu gây quỹ cho ngân khố? Vua Lý Công Uẩn trả lời: Trẫm tha tô thuế lần trước để dân khỏi đói, có của ăn, còn ta miễn ba năm sau để dân có của để. Vả lại của cải để trong dân tốt hơn để trong ngân khố nhà nước.
Sau đó cách hai năm vua lại tha một năm rưỡi tô thuế. Như thế là trong 18 năm ở ngôi, vua Lý Thái Tổ tha tô thuế đến 7 năm rưỡi. Tôi nghiên cứu lịch sử thấy chưa có vị vua nào thương dân đến như thế.
Ông có thể nói gì về những chính sách thời Lý?
– Nếu đọc kỹ bộ “Tám triều vua Lý” thì sẽ thấy tôi viết nhiều chính sách hay lắm.
Nói lại việc dựng hàng ngàn ngôi chùa nêu trên. Đó là chủ trương rất tiến bộ và bài bản khoa học của triều đình. Thời đó, người giáo hóa dân chúng chủ yếu là các nhà sư. Một ông thầy chùa làm ba việc đồng thời ở làng là khai tâm cho người cao tuổi, khai trí dạy học cho trẻ em và chăm sóc sức khỏe cho dân. Chính vì vậy thầy chùa và dân mới thân thiết. Làm chùa có lợi cho dân thì sao không làm?
Suốt mấy chục năm, khi việc giáo hóa dân đã sâu rộng thì triều đình mới lập Văn Miếu (năm 1070) rồi mở khoa thi (năm 1075). Việc giáo dục làm dần dần và có lộ trình như thế đấy.
Còn về quân đội thì có chính sách “Ngụ binh ư nông”. Tức là cho người lính không phải ở tập trung mà ở luôn quê hương, nơi các thôn quê làm ruộng. Mỗi năm vào dịp nông nhàn tháng 3 tháng 8 thì tập trung. Nhà nước cử người về huấn luyện. Trong thời gian tập trung đó người lính tự đem lương thực đi ăn. Như thế nhà nước vừa không bị phí tổn mà người lính cũng được lợi. Hai bên cùng có lợi. Còn khi nước có loạn thì nhà nước có thể triệu tập đến hàng vài chục vạn lính. Chính sách này sau đó được nhà Tống học theo.
Còn chính sách về tôn giáo thì thực hiện tam giáo đồng nguyên. Tức là ba loại tôn giáo cùng một gốc. Mà gốc là gì? Là nhân bản, lấy còn người làm chính. Nhà vua trực tiếp nhiếp thống cả tam giáo. Phương châm là lấy Nho giáo để tổ chức bộ máy, giữ gìn kỷ cương. Tâm linh dựa vào Phật. Tức là hướng con người biết thiện, ác, chính, tà. Biết hướng tới cái cao đẹp. Còn thiên nhiên Đạo là hướng con người tới sự bình đẳng trước tạo hóa. Nhà Lý đưa ra luật mùa xuân không được chặt cây non, mùa thú động hớn không được đi săn. Mùa cá đẻ không được đi bắt. Nếu ai vi phạm thì phạt.
Trong khi đó nhìn sang châu Âu, chiến tranh tôn giáo nổ ra kéo dài bao nhiêu năm?
– Như thế là thời đó Đại Việt đứng trên tầm cao của nhân loại. Vì sao nhà vua làm được như thế? Thứ nhất vua là người cầm quyền có trí tuệ. Thứ hai là thương dân. Ba là vì sự tồn vong của đất nước. Nhà vua bao giờ cũng đặt sự tồn vong của đất nước lên trên hết. Không có nước thì vua ngồi đâu? Nhưng mà ai giữ nước. Dân giữ nước. Vì thế phải thương dân. Có thế thôi. Bài học đơn giản lắm.
Vua Lý Công Uẩn lớn lên và được đào tạo từ cửa chùa nên ông sớm có trí tuệ và lòng nhân. Đến phần mình, vua sớm cho thái tử Lý Phật Mã mở phủ để học cày ruộng, trồng dâu nuôi tằm. Khi thành thục Lý Phật Mã còn dạy cung nữ cách dệt lụa, dệt gấm để làm triều phục. Từ đó hạn chế việc mua gấm nhà Tống. Vua Lý Thái Tông sau này còn tự cày ruộng tịch điền, lấy gạo để cúng tổ tiên. Để giữ lệ đó, triều Lê, triều Nguyễn sau này mỗi khi đến dịp giỗ Tổ vua Hùng lại gửi về 50 cân gạo nếp để làm bánh, xôi cúng.
Nhà Trần có những chính sách gì mà ông cho là nổi bật?
– Nhà Trần tuy lấy ngôi của nhà Lý nhưng họ đã tiếp thu “nguyên đai nguyên kiện” các chính sách chứ không phủ định sạch trơn. Đó cũng là một bài học lớn.
Chính sách nổi bật khiến nhà Trần trở nên hùng mạnh là chính sách về tổ chức quân đội. Bên cạnh đội quân chủ lực chính quy do trung ương nắm giữ thì triều đình nhà Trần cho thân tộc mở phủ binh. Các phủ binh không chỉ rèn luyện thường binh mà còn được nhà nước khuyến khích luyện tập tinh binh. Như quan điểm của Hưng Đạo vương nói quân cần tinh chứ không cần nhiều. Vì vậy khi quân Nguyên Mông sang xâm lược thì quân đội nhà nước cộng thêm quân các vương phủ nữa rất nhiều đủ sức chống giặc. Cũng từ đào tạo tinh binh ở phủ của mình mà Trần Quốc Tuấn một bước lên nắm trọng trách Quốc công tiết chế năm 1283 (khi duyệt binh ở Đông Bộ Đầu). Chỉ sau hai năm thống lĩnh quân đội, ông đã tỏ rõ là danh tướng thế giới khi đánh tan đội quân hung bạo nhất thế giới thời đó (năm 1285).
Khi viết về vua Lý Thái Tổ người khai sáng nhà Lý, nhà văn nhận được rất nhiều sự đồng thuận của bạn đọc. Vậy với nhân vật lịch sử Thái sư Trần Thủ Độ trong tiểu thuyết “Bão táp cung đình”, ông có dự liệu sẽ bị phản ứng?
– Trước khi tôi viết về Thái sư Trần Thủ Độ và sự nghiệp của ông ấy, tất cả các sử gia thời phong kiến (thời Lê cho tới thời Nguyễn) kể cả sách “Việt Nam sử lược” của cụ Trần Trọng Kim đều lấy nhận xét của sử gia Ngô Sĩ Liên để đánh giá về Trần Thủ Độ. Những đánh giá với ngôn từ rất xấu như “loạn luân, bất trung…”. Các sử gia đều không dám đánh giá Trần Thủ Độ có cống hiến như thế nào.
Với những đánh giá gay gắt như thế, các nhà sử, nhà văn thời hiện đại e ngại là có cơ sở. Tôi nhớ khoảng tháng 10/1986 nhà văn Tùng Điển có hỏi tôi đang dự định viết gì? Tôi nói viết về nhà Trần, cụ thể là về thời Trần Thủ Độ lập quốc, chứ còn Huyền Trân công chúa thì viết rồi. Nhà văn Tùng Điển giật mình khuyên “Ấy chớ, anh đừng viết. Ông Nguyễn Đình Thi đã viết kịch bản Rừng trúc rồi”. Lúc đó, kịch bản “Rừng trúc” tuy đã được viết từ lâu nhưng chưa được dựng (năm 1999 mới được đạo diễn Nguyễn Đình Nghi dàn dựng) nên nhà văn Nguyễn Đình Thi đưa tạp chí Sân khấu in. Nhà văn Tùng Điển nói: “Khi nào tạp chí ra em sẽ biếu anh đọc, nếu thấy còn chỗ nào viết được thì anh hãy viết chứ ông Thi viết hết rồi”.
Lúc đó tôi nghĩ, nhà văn Nguyễn Đình Thi là cây đại bút. Nếu quả thực ông đã viết hết rồi thì mình khỏi viết. Tôi đợi thêm một khoảng thời gian nữa thì Tùng Điển tặng bản in kịch bản. Tôi đọc một mạch rồi gặp Tùng Điển nói: “Gần như ông Nguyễn Đình Thi chưa viết gì về Trần Thủ Độ cả. Ông chỉ viết cái cảm hứng, cái tâm trạng của ông ấy thôi”.
Và khi ngồi viết về Trần Thủ Độ trong cuốn “Bão táp cung đình”, trong đầu tôi không lảng vảng gì tới kịch “Rừng trúc” của Nguyễn Đình Thi cả.
Tất nhiên, trước khi tôi viết Trần Thủ Độ thì Trúc Khê Ngô Văn Triện cũng đã viết.
Khi nghe tôi nói ý tưởng sẽ viết về Trần Thủ Độ, nhà văn Tùng Điển vẫn khuyên: “Anh viết như lịch sử thì chẳng có gì mới. Mà anh viết theo ý anh kể thì coi chừng các sử gia hiện đại đánh anh nhừ tử”. Tôi bảo: “Thôi thì mình cứ viết theo ý mình nghĩ. Nếu đồng thuận thì tốt chứ không thì đối đầu chứ sợ gì”.
Điều gì làm ông thấy tầm vóc to lớn của Trần Thủ Độ?
– Khi đọc các sách sử và phân tích, tôi thấy bối cảnh cuối thời Lý xuất hiện ba thế lực lớn. Lớn nhất là Đoàn Thượng. Thứ hai là Nguyễn Nộn. Thứ ba là triều đình nhà Lý nhưng thực chất là quân lính họ Trần. Nếu không giải quyết được các xung đột này để dẫn tới nội chiến thì đất nước nguy nan. Trần Thủ Độ đã thống nhất được về một mối. Đó là công lớn. Lúc đó lực lượng nhà Lý hầu như không còn gì, không còn một danh tướng nào xuất hiện. Vua Lý Huệ Tông không làm được gì hết.
Về mặt đạo đức, tôi đánh giá Trần Thủ Độ là người rất có đạo đức. Bởi vì lúc lấy ngôi của Lý Chiêu Hoàng cho Trần Cảnh rồi, nếu muốn, Trần Thủ Độ có thể gạt phăng cái đứa cháu 8 tuổi ra để lên ngôi. Lúc đó, trong triều đình không có ai đáng mặt để cản ông.
Trần Thủ Độ còn là người giữ chữ “Tín” với dòng họ. Ông đặt cháu lên ngôi rồi đặt lòng “Trung” của mình vào đó, không vì quyền lợi cá nhân gì hết. Thế nên, khi đứa cháu lớn là Trần Liễu muốn tranh ngôi của em mà ông suýt giết, may nhờ vua Trần Thái Tông can. Trần Thủ Độ có con mắt tinh đời nhìn thấy ở Trần Cảnh là người hiền tài. Ông quan sát từ nhỏ. Ông đã biết đặt người đúng chỗ và nhìn người từ tấm bé. Quả nhiên Trần Cảnh lên ngôi đã đặt ra nền móng của nhà Trần hết sức quy củ, chặt chẽ.
Trần Thủ Độ là người công tâm. Ông là người thượng tôn pháp luật nhất. Ông giữ pháp luật từ chính mình chứ không phải ai khác. Ông gương mẫu tuân thủ pháp luật nhưng chính vợ ông là bà Trần Thị Dung lại không gương mẫu. Những việc bà Trần Thị Dung không gương mẫu tôi viết trong tiểu thuyết như việc tại lễ vinh danh Trạng nguyên Nguyễn Hiền, Bảng nhãn Lê Văn Hưu và thám hoa Đặng Ma La bà còn đòi xử cả mấy tên lính không cho bà đi cổng chính vào xem. Bà về làm mình làm mẩy với chồng. Trần Thủ Độ đã đứng ra phân xử bằng cách khen những người lính vì biết giữ nghiêm phép nước. Hay như chuyện bà có đứa cháu muốn làm chức câu đương ở quê được ông đồng ý với điều kiện chặt một ngón chân để “phân biệt” với người khác…
Những việc như thế dù bà vợ giận, nhưng cũng không dám oán thán gì ông. Và những phu nhân của những đại thần cũng không dám ỷ hiếp thế chồng làm càn, không dám tư túi. Những việc như thế chứng tỏ ông không coi gia đình làm trọng. Gia đình gì thì gì vẫn phải giữ nghiêm phép nước. Chính vì thế pháp luật thời đó nghiêm lắm.
Tất cả những việc đó đã đưa Trần Thủ Độ thành người tài ba và đạo đức. Ông có người anh là An Quốc, nhưng vì không có tài nên dù nhà vua có gợi ý nên dùng nhưng ông vẫn không dùng. Mấy người con của ông cũng vậy. Có ai được làm quan chức tước cao gì đâu. Chỉ vì các con không có tài. Lúc sắp mất, ông mời Trần Thái Tông và Trần Thánh Tông vào trăng trối: “Ta có việc này muốn nhờ thượng hoàng và nhà vua”. Thượng hoàng và nhà vua đáp: “Ông, chú cần gì chúng cháu sẽ thỏa mãn ngay”. Tưởng chuyện gì, nhưng Trần Thủ Độ nói: Ta có mấy đứa con, nhưng chúng không có tài cán gì cả. Đừng có trao chức tước gì cao cho chúng nó. Chỉ có trao cho chúng chức nhàn tản để hưởng lộc mà thôi”.
Một Trần Thủ Độ như vậy mà sao lại không tôn vinh? Nếu các nhà sử hiện đại không chấp nhận thì tranh luận thôi. Nhưng không ngờ năm 1989, cuốn tiểu thuyết “Bão táp cung đình” ra mắt gây tiếng vang. Năm 1992 Viện sử học phối hợp với UBND tỉnh Thái Bình tổ chức hội thảo Trần Thủ Độ với vương triều Trần. Quan điểm đánh giá đều theo cuốn “Bão táp cung đình” của tôi…
Được biết ông từng suýt bị hỏng mắt khi viết về trận chiến Bạch Đằng?
– Đó là năm 1990. Khi đang viết cuốn “Huyết chiến Bạch Đằng” thì mắt bên trái tôi mờ không nhìn thấy gì nữa. Máu mắt chảy ra. Vị bác sĩ ở Bệnh viện Việt Xô chữa bằng cách tiêm thẳng vào mắt. Nhà văn Trần Lê Văn thấy thế bảo: “Ông chữa như thế là mù đấy. Sang bên viện mắt chỗ con gái Nguyệt Thanh của tôi mà chữa”.
Tôi sang Bệnh viện Mắt trung ương, bác sĩ Nguyệt Thanh nói: “Anh phải nghỉ ba tháng không làm việc”. Tôi nói: “Anh không có thì giờ nghỉ được ba tháng đâu”. Cô lại nói: “Thế anh nghỉ ba tuần”. Tôi lại nói: “Không được”. Nguyệt Thanh bảo: “Em nói một cách rất nghiêm túc đấy. Anh phải nghỉ ít nhất một tuần. Nếu anh cứ làm việc mà để mắt bị chảy máu lần nữa là mù”. Tôi gật đầu. Nhưng qua ba ngày thấy có vẻ ổn nên nghĩ ra mẹo bịt mắt trái lại và tiếp tục cầm bút.
Tôi viết “Huyết chiến Bạch Đằng” như lên đồng. Nhưng quá trình tìm hiểu thì mất rất nhiều thì giờ. Trước kia tôi đã điền dã nhiều lần địa bàn cần viết. Nhưng trước kia cầm bút tôi lại đi lại hành trình từ Kiếp Bạc đi theo sông Bạch Đằng ra biển, đi các đảo, kể cả đảo Vạn Hoa…
Cuốn “Đuổi quân Mông Thát” ông viết thuận lợi hơn?
– Như “Huyết chiến Bạch Đằng” thôi. Đều viết 6 tháng xong. Mà toàn viết xong lúc 30 Tết. Lúc sắp xong thì con trai tôi còn nhỏ bị sốt phát ban. Người nó đỏ như con tôm. Đi Bệnh viện Bạch Mai đến chiều 28 Tết bác sĩ bảo cho về tự chữa. Tôi đưa con về nhà và mời bác sĩ đến truyền nước cho. Con trai nằm ở tầng ba, còn tôi viết ở tầng 2. Đang viết thỉnh thoảng lại dừng bút chạy lên ngó con.
“Đại Việt sử ký toàn thư” có giúp ông định hướng viết?
– “Đại Việt sử ký toàn thư” viết về thời Lý chỉ hơn trăm trang, còn về nhà Trần thì hơn 200 trang. Nhưng cái mình cần thì ít.
Qua hai bộ tiểu thuyết đồ sộ, nhà văn muốn nói tới bạn đọc điều gì?
Lịch sử luôn ăm ắp những bài học. Có điều chúng ta có tiếp thu và vận dụng hay không mà thôi.
Xin cảm ơn nhà văn!
*
3Kingdoms Fanzone
Về mặt đạo đức, tôi đánh giá Trần Thủ Độ là người rất có đạo đức. Bởi vì lúc lấy ngôi của Lý Chiêu Hoàng cho Trần Cảnh rồi, nếu muốn, Trần Thủ Độ có thể gạt phăng cái đứa cháu 8 tuổi ra để lên ngôi. Lúc đó, trong triều đình không có ai đáng mặt để cản ông.
Trần Thủ Độ còn là người giữ chữ “Tín” với dòng họ. Ông đặt cháu lên ngôi rồi đặt lòng “Trung” của mình vào đó, không vì quyền lợi cá nhân gì hết. Thế nên, khi đứa cháu lớn là Trần Liễu muốn tranh ngôi của em mà ông suýt giết, may nhờ vua Trần Thái Tông can. Trần Thủ Độ có con mắt tinh đời nhìn thấy ở Trần Cảnh là người hiền tài. Ông quan sát từ nhỏ. Ông đã biết đặt người đúng chỗ và nhìn người từ tấm bé. Quả nhiên Trần Cảnh lên ngôi đã đặt ra nền móng của nhà Trần hết sức quy củ, chặt chẽ.
Trần Thủ Độ là người công tâm. Ông là người thượng tôn pháp luật nhất. Ông giữ pháp luật từ chính mình chứ không phải ai khác. Ông gương mẫu tuân thủ pháp luật nhưng chính vợ ông là bà Trần Thị Dung lại không gương mẫu. Những việc bà Trần Thị Dung không gương mẫu tôi viết trong tiểu thuyết như việc tại lễ vinh danh Trạng nguyên Nguyễn Hiền, Bảng nhãn Lê Văn Hưu và thám hoa Đặng Ma La bà còn đòi xử cả mấy tên lính không cho bà đi cổng chính vào xem. Bà về làm mình làm mẩy với chồng. Trần Thủ Độ đã đứng ra phân xử bằng cách khen những người lính vì biết giữ nghiêm phép nước. Hay như chuyện bà có đứa cháu muốn làm chức câu đương ở quê được ông đồng ý với điều kiện chặt một ngón chân để “phân biệt” với người khác…
Những việc như thế dù bà vợ giận, nhưng cũng không dám oán thán gì ông. Và những phu nhân của những đại thần cũng không dám ỷ hiếp thế chồng làm càn, không dám tư túi. Những việc như thế chứng tỏ ông không coi gia đình làm trọng. Gia đình gì thì gì vẫn phải giữ nghiêm phép nước. Chính vì thế pháp luật thời đó nghiêm lắm.
Tất cả những việc đó đã đưa Trần Thủ Độ thành người tài ba và đạo đức. Ông có người anh là An Quốc, nhưng vì không có tài nên dù nhà vua có gợi ý nên dùng nhưng ông vẫn không dùng. Mấy người con của ông cũng vậy. Có ai được làm quan chức tước cao gì đâu. Chỉ vì các con không có tài. Lúc sắp mất, ông mời Trần Thái Tông và Trần Thánh Tông vào trăng trối: “Ta có việc này muốn nhờ thượng hoàng và nhà vua”. Thượng hoàng và nhà vua đáp: “Ông, chú cần gì chúng cháu sẽ thỏa mãn ngay”. Tưởng chuyện gì, nhưng Trần Thủ Độ nói: Ta có mấy đứa con, nhưng chúng không có tài cán gì cả. Đừng có trao chức tước gì cao cho chúng nó. Chỉ có trao cho chúng chức nhàn tản để hưởng lộc mà thôi”.
Một Trần Thủ Độ như vậy mà sao lại không tôn vinh? Nếu các nhà sử hiện đại không chấp nhận thì tranh luận thôi. Nhưng không ngờ năm 1989, cuốn tiểu thuyết “Bão táp cung đình” ra mắt gây tiếng vang. Năm 1992 Viện sử học phối hợp với UBND tỉnh Thái Bình tổ chức hội thảo Trần Thủ Độ với vương triều Trần. Quan điểm đánh giá đều theo cuốn “Bão táp cung đình” của tôi…
Nhân chép phim hay Truyện Tam Cố Thảo Lư thành tục lụy phải hao công dốc sức cho mười lăm năm YouTube nhưng cũng vui vì thật vừa dịp Thiền sư nhàn thoái ẩn Tam Quốc Diễn Nghĩa VĂN CHƯƠNG NGỌC CHO ĐỜI nên đọc bản dịch này và đọc kỹ trích đoạn này https://hoangkimlong.wordpress.com/category/truyen-tam-co-thao-lu
xem tiếp https://hoangkimlong.wordpress.com/category/thanh-tam-voi-chinh-minh/ và 13 đường links luận về ‘mã tiền khóa’ https://hoangkimvn.wordpress.com/tag/thanh-tam-voi-chinh-minh/
(**) Truyện Tam Cố Thảo Lư
Trò chuyện với Trung Trương
An vui cụ Trạng Trình
Gia Cát Mã Tiền Khoá
Thành tâm với chính mình
Trung Trương nói “Gia Cát Lượng được xưng là “hóa thân của trí tuệ”. Nhưng đại đa số mọi người đều chỉ coi ông là bậc kỳ tài về mưu lược quân sự, mà không biết rằng ông còn có tài “dự liệu như Thần”. Mặc dù ngày nay có không ít nhà sử học cho rằng hậu thế “thổi phồng” Gia Cát Lượng, nhưng trên thực tế dự ngôn “Mã Tiền Khóa” mà ông để lại đã cho thấy trí tuệ siêu phàm thoát tục của ông, cũng cho thấy Gia Cát Lượng kỳ thực không phải người bình thường mà là người tu luyện Đạo. Theo sử sách vào lúc rảnh rỗi trong quân (228 – 234), Gia Cát Lượng đã sáng tác “Mã Tiền Khóa”. Đây là tiên tri của Gia Cát Lượng về những việc lớn sẽ xảy ra trong thiên hạ. Dự ngôn tổng cộng có 14 khóa, trong đó 10 khóa đã được giải hết, 4 khóa còn lại vẫn là điều mà người đời chưa hoàn toàn lý giải. Không hổ danh là nhà tiên tri thời TAM QUỐC”
HK mời mọi người xem lại video này và một vài trích đoạn BÌNH SINH LƯU HUYỀN ĐỨC Tam Quốc để Hiểu đúng luận anh hùng
Sau Bố bị Tháo bắt, Bị vẫn điềm đạm, khi kẻ thù của mình sa lưới. Bị không tỏ bất cứ thái độ nào ủng hộ việc Tháo giết hay giữ Bố. Chỉ một câu: “Ngài nhớ chuyện Đinh Nguyên và Đổng Trác không” đã khiến Tháo xử tử Bố ngay lập tức,
Bởi vậy, đừng để tính cách lớn hơn bản lĩnh của bạn, nếu bạn đúng bạn không cần phải nổi cáu còn nếu bạn sai bạn càng không có quyền nổi cáu,
Sông sâu tĩnh lặng, người khôn kiệm lời, cho nên hăng hái cũng chưa hẳn là tốt …#CH
Lưu Bị trọng hưng Lưu muốn gây dựng lại nhà Thục Hán phải có chủ thuyết coi tín nghĩa đứng đầu, để lấy được lòng tin trung quân ái quốc và tập hợp trọng dụng được nhân tài. Lưu Bị từng nói “Ta thà bị người đời phụ chứ nhát định không phụ người đời.” (Nghĩa là ông cam chịu thua thiệt, chớ không chịu thấy việc thiện nhỏ mà không làm, thấy việc ác nhỏ mà dám làm, thà bị người đời phụ chứ không chịu làm việc bất nhân bất nghĩa phụ lòng người đời. Cuối cùng anh hùng trong thiên hạ may được phò tá ông đều hết lòng trung nghĩa. Khi Lưu Thiện hàng Ngụy mà vẫn giữ được tôn miếu. Tào Tháo từng nói “Ta thà phụ thiên hã chứ không để thiên hạ phụ ta”. Tào Tháo đa nghi, cẩn trọng tàn độc, sắc sảo, quyền biến, thâm hậu, thủ đoạn thường ‘tiên phát chế nhân’ xử lý những kẻ mưu hại, khống chế được kẻ hai lòng.Thế nhưng Tào Tháo một đời lẫy lừng, rốt cục con cháu noi sự quyền biến nhưng ít học được sự đủ phúc hậu của quyền uy tối thượng mà gây nên bè cánh giết hại lẫn nhau. Kết quả bị cha con Tư Mã Ý làm thịt. Nhà Tư Mã Ý tuy tinh vi nhẫn nhục vượt qua tài mọn của con cháu Tào Tháo, do khéo giữ điều hay là thắng không kiêu, bại không nản, gầy dựng đế nghiệp cho nhà Tấn thay thế nhà Tào Ngụy nhưng cũng dính vét xe đổ của loạn bát vương. Tư Mã Ý xứng danh là kỳ phùng địch thủ tuy kém thua kỳ tài trung hậu của Gia Cát Khổng Minh. Gia Cát Mã Tiền Khóa hẳn là nhiều vi diệu trong tính toán thế cờ vây của thuở tam phân. Tam Quốc Diễn Nghĩa La Quán Trung lưu danh thiên cổ vì thật sự là văn chương Ngọc cho đời. Các bậc tài danh tinh hoa trong thiên hạ đều đọc lại và suy ngẫm quả là thích và ngấm thật.
Trích đoạn Tam Quốc viết về Lưu Bị bậc thầy thu phục lòng người theo Diệu Đan Phụ nữ số tổng hợp:
Cuối thời Đông Hán, quần hùng tranh bá, Lưu Bị có lẽ là người có điều kiện kém nhất. Luận gia thế, ông không bì được Viên Thiệu; luận võ công, không bằng Lữ Bố; luận mưu trí, lại càng chẳng bằng Tào Tháo.
Nhưng những người theo ông lại nhiều nhất, văn có Ngọa Long Phượng Sồ, võ có Quan Vũ Triệu Tử Long.
Cổ nhân nói, người có hiền có đức, ắt thu phục được lòng người. Lưu Bị sở dĩ “đắc” được “nhân tâm”, năng lực chỉ là một phần, nhân phẩm mới là cái đáng để bàn.
Lưu Bị khi còn ở đồng bằng làm tướng quốc từng gặp phải đại nạn. Ông ngày đêm bận rộn chăm lo cho người dân. Một hôm, một người ăn mặc rách rưới xông vào phủ, Lưu Bị vừa nhìn, không nói không rằng liền đưa người đó vào trong. Thậm chí còn tự mình mang rượu thịt lên, cho người đó một bữa no nê.
Nhưng chưa ăn được mấy miếng, người này đã “chột dạ” quỳ xuống: “Tôi vốn là thích khách tới hành thích ngài, nhưng nhận thấy ngài là một người vô cùng nhân nghĩa, tôi không cách nào ra tay.”
Lưu Bị vốn luôn nổi tiếng là một người nhân nghĩa, quan tâm tới lòng dân.
Kiến An năm thứ 13, Tào Tháo chỉ huy quân xuống phía Nam, muốn chiếm lấy Kinh Châu. Lúc này, Lưu Biểu của Kinh Châu đã qua đời, con thứ Lưu Tông chưa đánh đã hàng. Gia Cát Lượng khuyên Lưu Bị đánh hạ Lưu Tông trước, nhân cơ hội chiếm lấy Kinh Châu. Không ngờ rằng Lưu Bị lại thở dài nói, “ta không nỡ”, rồi ra lệnh cho giải toán quân. Ông không chịu nổi việc nhìn bách tính chịu khổ, càng không muốn gặp lại những người quen cũ tại Kinh Châu thông qua chiến tranh.
Từ Phàn Thành lui về phía Nam, rất nhiều bách tính đều đi theo, không ít con cháu của quý tộc và các quan lại cũ của Lưu Biểu cũng theo sau. Trong đó có cả những mưu sĩ như Mã Lương, Y Tịch hay danh tướng Hoắc Tuấn. Tất cả đều xuôi về một mối, đồng lòng đi theo Lưu Bị.
Tăng Quốc Phiên từng đề ra quy tắc gọi là “8 kiểu người nên kết giao, 9 kiểu người không nên kết giao”, trong đó, người đầu tiên nên kết giao là người: tử tế, không thấy chết mà không cứu, càng không ném đá giấu tay. Làm bạn với những người như vậy, khi khó khăn, nhất định sẽ nhận được giúp đỡ.
Sau trận Xích Bích, Tôn Quyền từng đứng ra cầu thân con gái Quan Vũ cho con trai của mình. Quan Vũ khi ấy ngạo mạn nói: con của hổ làm sao có thể gả cho con của khuyển. Tôn Quyền sau khi nghe xong đã rất tức giận, và sau đó, Quan Vũ để mất Kinh Châu, việc này có thể nói liên quan rất nhiều tới việc Quan Vũ chọc giận Tôn Quyền. Một người kiêu ngạo sẽ rất dễ đánh mất nhiều thứ. Khiêm tốn và lịch sự, đó mới là đạo kết giao.
Kiến An năm thứ 13, Lưu Chương, Ích Châu mục, phái Trương Tùng tới gặp Tào Tháo, bàn về chuyện liên minh. Không ngờ bị từ chối phũ phàng, Trương Tùng lập tức chuyển hướng, tới Kinh Châu tìm Lưu Bị.
Khi Trương Tùng tới Kinh Châu, Lưu Bị nồng nhiệt tiếp đãi, đích thân ra nghênh đón. Thấy Lưu Bị vô cùng khiêm tốn, Trương Tùng rất nhanh buông bỏ phòng bị, bàn về chuyện liên minh.
Trong cả quá trình, Lưu Bị luôn lắng nghe rất chăm chú, còn ghi chép cẩn thận lại từng lời Trương Tùng nói. Trương Tùng cảm thán: “Tào Tháo ngạo mạn, con người Lưu Hoàng Thúc khiêm tốn, là một vị minh chủ hiếm có.”
Lãnh đạo khiêm tốn, quý như ngọc. Họ buông xuống được thân phận của mình, kìm nén sự kiêu ngạo, không xem người khác thấp kém hơn mình, càng không tỏ ra mình hơn người.
Vương Dương Minh từng nói: người khiêm tốn luôn khiến người khác cảm thấy như làn nước mùa xuân, khiến người ta cảm thấy mình được tôn trọng.
Có người nhận xét về Lưu Bị rằng ông là “người có tài, lấy được lòng dân, không bao giờ để người khác thấy mình kém cỏi”. Thuật xưng vương của ông không phải là tấn công và cướp bóc lãnh thổ, cũng không phải là âm mưu, mà là thu phục lòng dân và tập hợp sức mạnh của nhân dân.
Những người có nhân cách đẹp, có tầm nhìn xa là những người đáng để kết giao.
Con người ta, mấy ai đã không tham của, tham sắc? Không ham tài ham sắc, thì cũng chưa dễ ai khinh thường tước lộc.
Khinh tước lộc cũng chưa mấy ai đã không chuyển lòng trước sự kính lễ tôn trọng của người khác, mấy ai được như Quan Công?
Tào Tháo sở dĩ giá ngự được nhân tài, lung lạc được anh tuấn, là nhờ những thứ: tài sắc, kính lễ… nói trên.
Cho nên Trương Liêu trước thờ Lã Bố, Từ Hoảng trước thờ Dương Phụng, Giả Hủ trước theo Trương Tú, Văn Sinh trước thờ Lưu Biểu, Trương Cáp vốn thờ Viên Thiệu, Bàng Đức thờ Mã Siêu…mà đều bỏ chủ cũ để theo Tháo, vui lòng chết vì Tháo.
Duy có Quan Công là thủy chung như nhất, trung nghĩa với cố chủ, lòng như sắt đá.
Vàng ngọc, gái đẹp…không thể động lòng ông.
Cả đến cái chức thiên tướng quân, cái tước Hán Thọ đình hầu cũng không làm xiêu nổi.
Một hai ngăn nhà ở riêng, giữ vững lễ nghi.
Chén rượu ngọt, lời giao hoan không thể mua chuộc.
Quả là cái “thuật” của kẻ gian hùng đã hết đường rồi vậy.
Thuật gian hùng đã cùng, thế là trong khoảng trời đất có một người bị giá ngự, không bị lung lạc.
Một người như Quan Vân Trường dễ mà có được chăng? ( Lời bàn của 3Kingdoms Times Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa)
3Kingdoms lời bình hay và hợp tình hợp lý. Lưu Bị lấy được lòng Hoàng Quyền cũng vì mắng Lưu Chương ham tửu sắc như ý ấy. Lưu Bị dẫu ham hư vinh, thiếu tài ứng biến, lại rất mực bảo thủ, cứng nhắc, nhưng Lưu Bị đã chỉ ra được những yếu huyệt chí mạng của cha con Tào Tháo Tào Phi “”Ta đánh nhau với Tào Tháo, khác nào nước địch với lửa. Tháo vội vàng, ta thư thả; Tháo bạc ác, ta nhân từ; Tháo dối trá, ta thật thà; việc gì ta cũng phải khác với Tháo thì mới thành công. Nếu vì một chút lợi nhỏ mà bỏ cả tín nghĩa thiên hạ, ta không nỡ làm”
Tào Tháo Lần Lượt Hỏi 3 Vị Quân Sư Nên Trảm Hay Giữ Chiến Tướng Lưu Bị Và Bài Học Đằng Sau | PhimZ https://youtu.be/DOj3n_KV2gI?si=7MTT-cprssnlvIYF
Theo sách Tam quốc chí thì Long Trung đối sách được đưa ra năm 207. Trong đó Gia Cát Lượng nhận định rằng hai thế lực lãnh chúa có quyền lực mạnh và ổn định nhất lúc này là Tào Tháo và Tôn Quyền.
Tào Tháo sau khi đánh thắng Viên Thiệu, chiếm cứ toàn bộ vùng Bình nguyên Hoa Bắc đã trở thành lực lượng mạnh nhất ở Trung Quốc, ông ta vừa có lực lượng quân đội đông đảo, đội ngũ quân sư tài giỏi, lại được dân chúng ủng hộ và mượn được danh của thiên tử nhà Hán để chỉ huy chư hầu.
Tôn Quyền lại có lợi thế về sự ổn định khi họ Tôn đã ba đời làm lãnh chúa vùng Giang Đông, vùng đất dễ thủ khó đánh nhờ có Trường Giang bao bọc.
Vì vậy cách duy nhất để Lưu Bị củng cố quyền lực chỉ có thể là chiếm cứ Kinh Châu và Ích Châu.
Kinh Châu hiện do Lưu Biểu, một người đã già lại không có người thừa kế thực sự tài giỏi, nắm giữ. Nếu Lưu Bị chiếm cứ được Kinh Châu thì đường vào Ba Thục sẽ rộng mở, đồng thời có lợi thế về phòng thủ vì Kinh Châu được Hán Thủy và Miện Thủy che chở.
Về phần Ích Châu, đây là vùng đất do Lưu Chương, một tôn thất nhà Hán khác, nắm giữ, người này cũng không phải tay gian hùng tới mức không thể đánh bại. Hơn thế Ích Châu chính là đất khởi nghiệp của Bái Công Lưu Bang, đây là vùng đất cực kì hiểm trở, sản vật phong phú.
Sau khi chiếm cứ Kinh Châu, Ích Châu, Lưu Bị chỉ còn việc ổn định lãnh thổ, xây dựng quân đội, bắc địch Tào Tháo, đông hòa Tôn Quyền chờ thời cơ thiên hạ có biến để tiêu diệt cả hai đối thủ chính này, thống nhất Trung Quốc.
Kế hoạch tổng quát ban đầu của Gia Cát Lượng là chiếm Kinh châu và Ích châu để giáp công đánh Tào Tháo từ hai đường
Long Trung đối sách đưa ra được một năm thì liên quân Lưu Bị-Tôn Quyền giành thắng lợi lớn ở trận Xích Bích trước Tào Tháo, mở ra cơ hội tạo dựng địa vị cho Lưu Bị. Tới năm 215 cả hai châu Kinh-Ích đã rơi vào tay của Lưu Bị và tới năm 219 thì Lưu một lần nữa đánh bại Tào để chiếm cứ Hán Trung, chính thức tạo ra thế chân vạc tại Trung Quốc.
Mùa Thu năm 219, đại tướng của Lưu Bị là Quan Vũ đang trấn thủ Kinh châu mở chiến dịch tấn công các địa điểm còn sót lại ở Kinh Châu dọc theo Hán Thủy do quân Tào chiếm giữ.
Trước khi bắc tiến, Quan Vũ đã làm ngược lại với quan điểm cơ bản của Long Trung đối sách là “đông hòa với Tôn Quyền” khi tự mình gây căng thẳng quan hệ với Đông Ngô: không những từ chối làm thông gia với họ Tôn, Quan Vũ còn nhục mạ sứ giả Đông Ngô và gọi họ Tôn là “chó”.
Chính vì vậy, tuy thắng lớn trong giai đoạn đầu nhưng Quan Vũ sau đó đã bị lực lượng của Tôn Quyền đánh úp và tử trận. Đây là thất bại đầu tiên của Long Trung đối sách khiến lực lượng của Lưu Bị phải co về vùng Ba Thục để lập nên nước Thục Hán. Năm 221, bỏ ngoài tai mọi lời can gián, Lưu Bị dốc quân đi đánh Tôn Quyền để báo thù Quan Vũ và giành lại Kinh Châu, nhưng vì nóng giận và khinh địch mà ông chuốc lấy thảm bại tại Di Lăng. Nước Thục từ đó bị loại vĩnh viễn khỏi cuộc tranh chấp Kinh Châu, bản thân Lưu Bị sinh bệnh rồi mất năm 223.
Tới thời điểm đó, Long Trung Đối Sách xem như chấm dứt cơ hội thành công cuối cùng. Tiên chủ Lưu Bị trao quyền cho Khổng Minh vì ông cho rằng :Tài của khanh (Gia Cát Lượng gấp mười lần Phi”
Kimberly Ann Besio trong cuốn “Tam Quốc và Văn Hoá Trung Quốc” có nhận định thế này về Long Trung Đối Sách:
“Lập luận sắc sảo và thành công bước đầu sau này của Long Trung đối sách đã cho thấy tài năng của Gia Cát Lượng, ông không chỉ tinh thông sách vở mà còn nắm rất rõ thời cuộc, nhận xét đúng đắn điểm mạnh, điểm yếu của từng lực lượng chính trên chiến trường lúc này. Kế hoạch này cũng cho thấy rằng rõ ràng Gia Cát Lượng đã chuẩn bị cho mình trong vai trò của một quân sư với sứ mệnh thống nhất lãnh thổ, rất tiếc là người ông lựa chọn, hay đúng hơn là người lựa chọn ông, Lưu Bị, đã không có đủ lực lượng và may mắn để thực hiện nguyện vọng của Gia Cát Lượng.
Long Trung đối sách của Gia Cát Lượng cũng đã phản ánh một luận điểm rất quan trọng của Binh pháp Tôn Tử, đó là thượng sách trong việc tiêu diệt kẻ thù phải là phá hủy được chiến lược của chúng. Bằng việc “bắc địch Tào Tháo, đông hòa Tôn Quyền”, Gia Cát Lượng đã tạo ra một ranh giới rõ rệt giữa kẻ thù (Tào Ngụy) và đồng minh (Tôn Ngô) để phá hủy chiến lược tấn công Ba Thục của quân Tào bởi một lẽ, muốn tấn công Ba Thục, Tào Tháo sẽ phải bình định cả Giang Đông của Tôn Quyền.”
Nhận định về Tào Phi
Lý do vì sao Tào Phi lại chết sớm, khi còn chưa kịp làm nhiều việc, chẳng hạn như diệt trừ nhà họ Tư Mã?
Xét về tuổi thọ trung bình, Tào Phi sống đến 40 tuổi là đã đạt tuổi thọ trung bình của hoàng đế. Ngoài các nguyên nhân như bị đau ốm, bị ám sát, một nguyên nhân lớn khác khiến các hoàng đế cổ đại có tuổi thọ thấp phần lớn là do chính họ tự chuốc lấy.
Thứ 2, một người như Tào Phi – tính cách đa dâm giống hệt Tào Tháo.
Khi ngồi được lên ngai vàng, lại càng không biết tiết chế dục vọng, ham mê tửu sắc, ngày đêm hoan lạc, vì thế tao tổn tuổi thọ là điều dễ hiểu.
Sử sách chép rằng, Tào Phi không chỉ kế thừa đại nghiệp của Tào Tháo mà còn kế thừa các thê thiếp và mỹ nữ của Tào Tháo.
Vì đam mê tửu sắc lâu ngày, thân thể Tào Phi nhanh chóng không chống đỡ được và cuối cùng đổ bệnh.
Đến mẹ ruột của Tào Phi là Biện phu nhân cũng gay gắt lên án việc Tào Phi nạp hết thê thiếp và mỹ nữ của cha và từng mắng rằng: “Ngươi thật đáng chết”.
Thậm chí, khi Tào Phi qua đời, Biện phu nhân vẫn còn giận ông.
Là bậc quân vương sắc sảo nhất trong dòng họ Tào sau Tào Tháo, Tào Phi chết khi mới 40 tuổi được xem là một điều đáng tiếc cho đế chế Tào Ngụy.
Mặc dù người kế vị của Tào Phi là Tào Duệ tương đối thông minh và có năng lực, nhưng tuổi thọ cũng không cao hơn khi cũng qua đời ở tuổi 36.
Các thế hệ sau của nhà họ Tào đều tầm thường, yếu kém nên giang sơn cuối cùng rơi vào tay họ Tư Mã.
1 Thành tâm với chính minh Truyên Tam Cố Thảo Lư Gia Cát Khổng Minh có bài thơ ngôn chí tỏ ý mình: Mơ màng ai tỉnh trước Bình sinh ta biết ta Thềm tranh giấc xuân đẫy, Ngoài song bóng xế tà; Tam Quốc luận anh hùng 1
2 Tào Tháo nói với Lưu Bị: “Anh hùng trong thiên hạ chỉ có Tháo này và tướng quân mà thôi”. Lưu Bị bôn ba hơn nữa đời đã ngộ ra rằng mình chưa đủ sức đánh bại Tào Tháo nếu không có một kỳ tài định quốc an dân bày mưu tính kế giúp sức. Lưu Bị Tam Cố Thảo Lư mời Gia Cát Khổng Minh xuống núi nhờ tâm ý thành tâm với chính mình, kết Long Trung đối sách và tôn bái một người trẻ tuổi làm thầy. Lưu Bị là người thế nào? Ông là bậc minh quân ‘nhân hòa’ trong thế tam phân, cử Khổng Minh Triệu Vân đối trận với Tào Tháo còn tự mình đem quân đánh Tôn Quyền, vì nghĩ rằng mình trội hơn, và nếu phụ Quan Trương thì ông chẳng là ông nữa. Quyết ý ấy của Lưu Bị là thiên mệnh Thục Hán, ngược với Long Trung đối sách. Tam Quốc luận anh hùng 1 để giãi nghĩa thật rõ ràng câu hỏi: Tào Tháo và Khổng Minh, vì sao một người biết trọng nhân tài và một bậc kỳ tài kiệt xuất ‘an thiên hạ, định quốc an dân’ như Khổng Minh lại không thể hợp nhau? Xem Mai tới tiết Lập Đông ngẫm Tào Ngụy và Tư Mã trong Quân sự kỳ tài tích hợp tại KimYouTube https://www.youtube.com/user/hoangkimvietnam để thấu hiểu. Tam Quốc Diễn nghĩa với lòng thành và tài nghệ tuyệt luân của tác giả La Quán Trung, với thơ Bát trận đồ của Thi Thánh Đổ Phủ, với bản dịch của Phan Kế Bính, đã luận giải thấu tình đạt lý về Gia Cát Mã Tiền Khóa “Công trùm thế tam phân, Tiếng thơm đồ bát trận. Nước chảy đá trơ trơ, Đánh Ngô còn để giận”.Tam Quốc luận anh hùng 2
3 Minh quân và danh tướng: Tào Tháo và Chu Du, Tiểu Kiều là những người như thế nào? Chu Du Tiểu Kiều đã qua mặt được Tào Tháo nhờ tuyệt kỹ công phu cặp song kiếm hợp bích. Tam Quốc luận anh hùng 2.
Lời bình của Mao Tôn Cương trong Thánh Thán Ngoại Thư được thức giả nhiều đời ngợi khen là lời châu ngọc, biết người biết mình, khen chê chuẩn mực, ‘bác nhả’: tri thức thông tuệ, phẩm hạnh đoan chính, thật thấu tình đạt lý. Ban mai #cnm365 #Thungdung Trà sớm với bạn hiền, vui duyệt kỹ lại “Dạo chơi non nước Việt”,”Gia Cát Mã Tiền Khóa”, “Tỉnh thức cùng tháng năm” “Thành tâm với chính mình” https://hoangkimlong.wordpress.com/category/thanh-tam-voi-chinh-minh/
Tam quốc diễn nghĩa và Tư trị thông giám đều không ưa Tào Tháo. Ba bộ sử lớn của Trung Hoa đều gọi Cao Biền là ‘phản thần’ nhưng dường như đời Cao Vương đều soi gương Gia Cát chứ xem nhẹ gương Tào Tháo, “gian hùng đời loạn/ năng thần đời trị”. Gốc hiền tài phải Chính Trung. Thành tâm với chính mình https://hoangkimlong.wordpress.com/category/thanh-tam-voi-chinh-minh
Mao Tôn Cương Thánh Thán ngoại thư bàn luận thật sâu sắc thay:
Tào Mạnh Đức với Viên Bản Sơ hơn kém, hưng vong vì điểm quyết đoán và độ lượng vậy.
Như Mạnh Đức trước khi đánh Ô Hoàn, có người can không nên.
Mạnh Đức cứ đánh và thắng trận, nhưng lại nói rằng: “ Ta gặp may mà thắng đây! Người can gián ta lúc trước, là vì kế vạn toàn mà can vậy”.
Rồi vẫn thưởng cho người ấy, và dặn rằng: “Từ nay có ý gì cứ việc nói, đừng ngại”.
Viên Bản Sơ bị thua ở Quan Độ lại nghĩ rằng: “Ai nghe ta bại trận cũng buồn, chỉ riêng Điền Phong không buồn, lại sung sướng vì đã nói trúng!” Rồi giết Điền Phong!
Than ôi! Bày mưu cho minh chúa (Tào Tháo) tuy lời trung nghĩa không ứng nghiệm với kết quả, vẫn được khen.
Bày mưu cho hôn chúa (Viên Thiệu) tuy lời trung đã ứng nghiệm, vẫn còn bị tội ! Sao mà đôi bên khác nhau đến thế?
Lỗ Tấn viết: “Tào Tháo là một con người rất có bản lĩnh, ít nhất cũng là anh hùng. Tôi không phải đồng đảng của Tào Tháo, nhưng tôi khâm phục ông ta” (Lỗ Tấn – Mối quan hệ giữa phong độ và văn chương Ngụy Tấn với thuốc và rượu).
Vậy ba nhận xét, ba hình tượng về Tào Tháo: anh hùng, gian hùng, gian tặc, hình tượng nào chuẩn xác?
Muốn giải đáp được câu hỏi trên, phải làm rõ Bình sinh Tào Tháo thế nào? Chuyện này không dễ.
Lỗ Tấn nói, đọc Tam quốc diễn nghĩa, xem kịch Tam quốc không phải là phương pháp đúng đắn để nhìn nhận Tào Tháo. Phải dựa vào sử sách, nhưng sử sách cũng có nhiều chỗ không đáng tin, vì rằng triều đại nào bền, ắt hẳn có nhiều người tốt, triều đại nào ngắn thì hầu như không có.
Tào Tháo lại sống đúng vào một giai đoạn rất ngắn, tất nhiên bị đời sau xuyên tạc là lẽ thường.
Bôi xấu mãi thì tạo nên thành kiến. Thành kiến truyền từ đời này sang đời khác thì biến thành sự thực. Trường hợp Tào Tháo càng rắc rối.
Vì rằng, hai bộ sách có ảnh hưởng nhất là Tam quốc diễn nghĩa và Tư trị thông giám đều không ưa Tào Tháo.
Tam quốc diễn nghĩa thì khỏi nói, gọi Tháo là quốc tặc. Còn Tư trị thông giám thì khi biên soạn, nhóm sử gia Tư Mã Quang đã lược bỏ rất nhiều điều tốt của ông ta.
Tô Đông Pha kể lại: “Khi nghe kể Tam quốc, người nghe thấy Lưu Bị thua thì chau mày, thậm chí chảy nước mắt, thấy Tào Tháo thua thì vui mừng hớn hở”. Đó là thời Bắc Tống.
Còn Nam Tống gọi Tháo là giặc. Từ Nguyên, Minh, Thanh trở đi, Tào Tháo đồng nghĩa với câu chửi. Đến đời Càn Long (giữa thế kỷ XVIII) dứt khoát gọi ông ta là kẻ thoán nghịch (cướp ngôi vua).
Trên sân khấu, Tào Tháo mặt xanh lét, đặc trưng sắc diện của kẻ gian hùng, ngược lại với sắc mặt đỏ lựng, đặc trưng của người quân tử.
Đây là nhát búa cuối cùng, Tào Tháo không bao giờ mọc mũi sủi tăm được nữa.
Thực ra, bắt đầu từ triều Tấn, đã có ý kiến khác nhau về Tào Tháo.
Vương Thẩm trong Ngụy thư và Tư Mã Bưu trong Độc Hán thư đều khẳng định Tào Tháo là chính nhân, thậm chí còn công khai bảo vệ ông.
Trong khi đó, Tôn Thịnh trong Dị đồng tạp ngữ và Ngô Nhân trong Tào Man truyện thì lên án Tào Tháo về những hành vi gian trá của ông ta.
Sử gia Đông Tấn Tập Tào Xỉ, gọi luôn Tào Tháo là kẻ thoán nghịch.
Từ Nam Bắc triều đến Tùy Đường, kẻ nói tốt, người bảo xấu. Những chuyện này đều được ghi chép tường tận trong Tào Tháo bình truyện của sử gia Trương Tác Diệu.
Có thể thấy, ý kiến thời đại có sự bất đồng, mà ý kiến lịch sử cũng có bất đồng về Tào Tháo. Thêm vào đó, ý kiến cá nhân cũng không nhất trí, bộ mặt thật của Tào Tháo càng mơ hồ.
Tuy vậy, có thể khẳng định một điều: Tào Tháo bị chửi. (Nguồn : 3Kingdoms Times)
Bài học lịch sử ngắn để thấu suốt thời Tam Quốc, tác phẩm dưới đây là một thí dụ nổi bật:
Trong lịch sử các triều đại phong kiến Trung Quốc, một thái giám đã được tôn làm hoàng đế. Người này mặc dù nắm trong tay quyền cai trị cả một triều đình nhưng rất được người khác tôn kính. Thậm chí ông còn có mối quan hệ mật thiết với Tào Tháo. Ông là ai?
Người mà chúng ta nhắc tới ở trên chính là Tào Đằng. Tào Đằng tự là Quý Hưng, là người quận Tiêu nước Bái. Ông sinh năm 100 sau Công nguyên, là con út của một người tên Tào Tiết. Theo ghi chép trong “Tam quốc chí”, Tào Đằn…
Xem thêm tại đây
Người mà chúng ta nhắc tới ở trên chính là Tào Đằng. Tào Đằng tự là Quý Hưng, là người quận Tiêu nước Bái. Ông sinh năm 100 sau Công nguyên, là con út của một người tên Tào Tiết. Theo ghi chép trong “Tam quốc chí”, Tào Đằng còn là hậu duệ khai quốc công thần nhà Tây Hán là Tào Tham. Từ nhỏ, Tào Đằng đã trải qua “tịnh thân” và được đưa vào cung làm thái giám.
Tào Đằng bắt đầu vào cung thời Hán An Đế (107 – 126). Ông giữ chức Hoàng môn tòng quan, là bề tôi thân cận với hoàng đế. Tào Đằng an phận biết điều, cẩn thận kỹ càng, nhận được sự tán thưởng của Đặng Thái hậu. Đặng Thái hậu đã sai ông làm hầu Hoàng thái tử Lưu Bảo đọc sách.
Lưu Bảo rất yêu quý Tào Đằng. Tào Đằng sau đó cùng kết đôi với con gái nhà họ Ngô và nhận con nhà Hạ Hầu làm con nuôi – tức là Tào Tung, cha của Tào Tháo.
Sau khi Lưu Bảo lên ngôi, Tào Đằng được nhận chức Trung thường thị – chức quan lớn bậc nhất trong số các thái giám thời nhà Hán. Tào Đằng làm việc hơn 30 năm đều rất cẩn thận, được hoàng đế rất ưu ái. Ngoài ra, ông cũng thường xuyên tiến cử với Hoàng đế những danh sĩ nổi tiếng như Trần Lưu, Ngu Phóng, Biên Thiệu, Trương Ôn, Hoằng Nông, Trương Hoán,…
Thời kỳ Tào Đằng làm quan, nhà Hán trải qua rất nhiều biến động. Năm 144, Lưu Bảo băng hà, Hoàng tử mới hai tuổi kế vị ngai vàng. Vì vậy Lương Hoàng hậu (vợ của Lưu Bảo) và anh trai bà là đại tướng quân Lương Ký nắm đại quyền trong tay. Thế nhưng Hoàng đế mới lên chưa đầy nửa năm qua đời. Sau những cuộc tranh giành ngai vị trong hoàng tộc, các đại thần đều muốn lập người thuộc tông thất lớn tuổi và có đức hạnh là Thanh Hà Vương Lưu Toán lên ngôi. Tuy nhiên, Đại tướng quân là Lương Ký vì muốn tiếp tục nắm quyền nên không chấp nhận và lập con của Bột Hải Hiếu Vương là Lưu Tán lên ngôi, tức Hán Chất đế.
Hán Chất Đế tuy tuổi nhỏ nhưng thông minh hơn người, đặc biệt lại rất ghét Lương Ký. Có lần Hán Chất Đế chỉ thẳng vào mặt Lương Ký mắng: “Ngươi là loại tướng quân ngang ngược”. Lương Ký cho rằng Hán Chất Đế lớn lên chắc chắn sẽ hại mình, bèn cho người bỏ thuốc độc giết hoàng đế.
Lúc này, hoàng tộc chỉ còn 2 người có thể chọn làm vua đó là Lưu Chí và Lưu Toán. Lưu Toán bản tính thông minh, ngay thằng nên ban đầu được các đại thần, kể cả Tào Đằng nể phục, muốn lập làm hoàng đế. Tuy nhiên, khi Tào Đằng đến gặp, Lưu Toán thường xuyên tỏ thái độ khinh bỉ thái giám “nam chẳng ra nam, nữ chẳng ra nữ” nên ông đem lòng oán giận.
Trong khi đó, tướng quân Lương Ký lại muốn lập Lưu Chí – người có tư chất kém hơn – để dễ bề thao túng. Dưới áp lực từ các đại thần, Lương Ký còn đang loay hoay không biết lập ai lên ngôi thì Tào Đằng liền cùng các hoạn quan khác tới nhà Lương Ký để khuyên nhủ rằng: “Tướng quân là ngoại thích mà quản lý việc triều đình, không thể tránh khỏi những sai sót. Lưu Toán là người thông minh, nếu lên ngôi thì chuyện tướng quân gặp nạn chỉ là sớm muộn. Chi bằng lập Lưu Chí lên ngôi, như vậy vừa có thể bảo vệ được mình lại tha hồ hưởng vinh hoa phú quý”. Cuối cùng, Lương Ký nghe theo lời kiến nghị của Tào Đằng mà lập Lưu Chí lên ngôi.
Nhờ công lao này, Tào Đằng được phong làm Phí đình hầu, sau đó lại được phong làm Đại trường thu, thêm chức vị Đặc tiến. Có thể nói, một thái giám mà được phong hầu, bổng lộc tới 2.000 thạch là trường hợp xưa nay hiếm trong lịch sử. Theo sử sách chép, Tào Đằng đã phục vụ 5 đời vua, tuy quyền cao chức trọng, trong suốt những năm tháng ông làm quan luôn tỏ ra là người cẩn thận, khiêm nhường nên được cả người trong và ngoài triều coi trọng và khâm phục về đạo đức.
Vị thái giám được tôn làm hoàng đế
Như đã nêu ở trên, Tào Đằng tuy là thái giám nhưng đã nhận một người con trai tên là Tào Tung làm con nuôi. Tào Tung chính là cha của Tào Tháo. Vì vậy, có thể nói, Tào Tháo chính là cháu nội của Tào Đằng.
Tào Đằng mất thời Hán Hoàn Đế, không rõ năm nào. Con nuôi ông là Tào Tung thừa kế cơ nghiệp. Tào Tung từng bỏ ra hàng xe tiền để mua lấy chức Thái úy. Tào Tung trong lịch sử không quá nổi tiếng, nhưng con trai của ông là Tào Tháo đã trở thành người đặt nền móng cho sự thành lập nhà Tào Ngụy và kết thúc nhà Đông Hán, mở ra thời Tam Quốc.
Mặc dù Tào Tháo khi còn sống nắm quyền kiểm soát triều đình Đông Hán, nhưng cả cuộc đời mình, ông chưa từng xưng hoàng đế. Dưới sự chèn ép hoàng đế của Tào Tháo, thế lực nhà Ngụy ngày càng lớn mạnh. Năm 220, Tào Phi – con trai Tào Tháo soán ngôi nhà Hán, tự lập làm hoàng đế, mở ra triều đại nhà Ngụy. Sau khi Tào Phi lên làm hoàng đế, ông đã phong cha mình là Tào Tháo danh hiệu Vũ Hoàng Đế, và ông nội Tào Tung là Thái Hoàng Đế.
Vào năm Thái Hòa thứ 3 (229), cháu nội của Tào Tháo là hoàng đế Ngụy Minh Đế Tào Duệ truy tôn Tào Đằng là cho ông thụy hiệu là Cao hoàng đế, đời sau gọi là Ngụy Cao đế. Năm 266, Tư Mã Viêm lật đồ triều Ngụy, lên ngôi hoàng đế, thành lập nhà Tây Tấn. Tây Tấn chủ trương giữ nguyên các đế hiệu của vương triều Ngụy và công nhận tư cách hoàng đế của Tào Đằng.
Các triều đại sau của Trung Quốc cũng làm điều tương tự. Vì vậy, Tào Đằng danh chính ngôn thuận trở thành một trong năm hoàng đế của nhà Ngụy. Đồng thời, ông cũng được mệnh danh là đệ nhất thái giám trong lịch sử Trung Quốc có được tước hiệu cao quý này.
4 Gia đình với non sông: Tào Tháo gian hùng thích lấy vợ của các địch thủ gia tộc hưng thịnh ngoài sự xấu xa tranh đoạt còn là mưu lược để hóa giải sự trả thù của hậu duệ các địch thủ mạnh nhất. Đó là một ẩn ngữ quyền thuật Sự hôn phối Lưu Huyền Đức Tôn Phu Nhân là hôn nhân chính trị của hai nhà Tôn Lưu để hiệp lực chống Tào nhung khi ngược hướng quyền lợi thì đại sự ấy không thành. So sánh với cặp đôi Chu Du Tiểu Kiều, cặp đôi của vợ chồng Tư Mã Ý, (xem Sự nhịn chín sự lành) với cặp đôi Gia Cát Lượng Hoàng Phu Nhân mà hậu thế tiếc cho những điều chưa đạt đến đỉnh cao trác tuyệt. Thử hỏi những cặp đôi này hạnh phúc gia đình hoàn hảo mức nào?, và liệu quyết sách của Không Minh lập gia đình với Hoàng Phu Nhân để đạt được những tuyệt kỹ công phu “thiên hạ an” của Hoàng Thừa Ngạn truyền dạy và sự tận tâm của Hoàng Phu Nhân nơi hậu cung Gia Cát giúp chồng dạy con, dạy vua trẻ Lưu Thiện thật là thích hợp tối ưu Sự nhịn chín sự lành Tam Quốc luận anh hùng 3
5 Quy luật kết thực tiễn Thục Hán sau thời Lưu Bị thì điều khó khăn nhất cho Khổng Minh là nhân tài nan Quan Trương Triệu Mã Hoàng đã mất. Lưu Bị đã làm mất trên 70 vạn quân trong trận chiến đánh Ngô, thực lực tướng giỏi, quan đội, lương thực kinh tế suy kiệt, Thục Hán khó có cơ hội phục hưng. Khổng Minh được tiên chúa Lưu Bị đinh ninh dặn “Tài của Khổng Minh gấp 10 lần Tào Phi, cơ nghiệp phục hưng nhà Hán tin tưởng trao lại cho Trọng Phụ Khổng Minh, với Lưu Thiện (con Lưu Bị, cũng là con rể của Khổng Minh và Hoàng Phu Nhân, nếu Khổng Minh giúp được thì giúp, nếu không thì hãy tự làm lấy”. Lưu Bị nói điều ấy là thành tâm với chính mình. Quân chù Lưu Bị có bốn chữ đánh giá về Triệu Vân là danh tướng còn lại của lớp trước . Gia Cát Khổng Minh trọng dụng như thế nào khi Triệu Vận và Đạng Chi lãnh đạo mộ cánh quân, còn cánh quân khác thì do Mã Tốc làm tiên phong và Vương Bình làm phó tướng ? Liệu ý kiến của quân chù Lưu Bị bốn chữ đánh giá về Triệu Vân có ảnh hưởng thế nào đến kỳ mưu và cách dùng người của Gia Cát; dẫn đến trận thua Nhai Đình? Bài học lớn muôn đời là Lý luận kết thực tiễn, minh triết Chọn tướng, được bàn kỹ trong Lời dặn của Thánh Trần https://hoangkimlong.wordpress.com/category/loi-dan-cua-thanh-tran/; Tam Quốc luận anh hùng 4
Tóm tắt lịch sử Tam Quốc dưới góc nhìn của các sử gia ngay nay là một hệ thống chứng cứ và tư liệu khá tốt, đã kết hợp chính sử, dã sử, tiểu thuyết lịch sử, khảo cổ học, gia phả dòng tộc, …để giúp sự thấu hiểu, đánh giá đúng, thích hợp thời thế và anh hùng. Sự thông tỏ biết mình biết người để thấu suốt những bài học lịch sử là cần thiết để kết nối dân tộc với thế giới và thời đại. Sáu lần ra Kỳ Sơn chứng tỏ Gia Cát rất coi trọng thực chiến với mưu lược hành binh đánh trặn giành những thắng lợi trận đánh và chiến dịch cụ thể đến thắng lợi toàn cục. Sử liệu mới có phân tích luận đàm chiến trận Tam Quốc sự đánh giá lai đội quân hổ báo tinh nhuệ nhất của nhà Tào Ngụy với nhiều dũng tướng Hạ Hầu Đôn, Tào Chân … do đích thân Tào Tháo và hậu duệ trực hệ của ông chỉ huy. Thông tin được đúc kết tại.Tam Quốc luận anh hùng 4
6 Hậu duệ của mặt trời
Gia Cát Lượng, biểu tự Khổng Minh, hiệu Ngọa Long, là Thừa tướng, công thần khai quốc, nhà chính trị, nhà ngoại giao, chỉ huy quân sự, nhà giáo dục, và cũng là một nhà phát minh kỹ thuật nổi tiếng của nhà Thục Hán thời Tam Quốc. (Wikipedia Tiếng Việt). Ông sinh năm 181 sau Công Nguyên ở Long Trung Langya Commandery phía đông nam Sơn Đông và đông bắc Giang Tô. Ông mất ngày 8 tháng 10, năm 234 sau công nguyên lúc 54 tuổi tại Bảo Kê, Thiểm Tây Trung Quốc Vợ của ông là Hoàng phu nhân hay còn gọi là Hoàng Uyển Trình, là người Tương Dương Hồ Bắc, con gái duy nhất của danh sĩ Hoàng Thừa Ngạn, sư phụ của Gia Cát Lượng. Nơi chôn cất và thờ phụng Gia Cát Lượng ngày nay tại Wuhoumiao, Tam Minh,tỉnh Tỉnh: Phúc Kiến Trung Quốc Con trai ông là Gia Cát Chiêm Gia Cát Chiêm, tự Tử Viễn, là một mưu lược gia và tướng lĩnh nhà Thục Hán trong thời kỳ Tam Quốc. Anh ruột của Gia Cát Lượng là Gia Cát Cẩn là đại thần nhà Đông Ngô; Em trai Gia Cát Lượng là Gia Cát Quân là người xuất hiện lần hai gặp Lưu Bị trong Long Trung đối sách. Gia Cát Quân không ham làm quan mà nhàn ẩn ở lều tranh. Ông chỉ bộc lộ tài năng dự đoán tài tình khi Tào Tháo chinh phạt Ngô Thục đã cho người vây bắt người nhà họ Gia Cát thì Gia Cát Quân và gia đình đã sớm biết trước và kịp dời đi trước đó. Gia Cát Quân dường như cũng hiểu biết trước thuật Mã Tiền Khóa.
7 #Thungdung và biết đủ
“Mã Tiền Khóa” được cho là một tác phẩm kiệt xuất của Gia Cát Lượng. Tương truyền, nhà quân sư trong lúc nhàn nhã việc quân đã hoàn thành “Mã Tiền Khóa” với những tiên đoán như thần về việc đại sự trong thiên hạ. Nếu giải nghĩa về mặt câu chữ, “Mã Tiền Khóa” ý chỉ việc gieo quẻ bói trước ngựa . Bí ẩn lời tiên tri của Gia Cát Lượng trong “Mã Tiền Khóa” Thơ vui những ngày nhàn là dự ngôn nhàn rỗi yêu thích; xem video chọn lọc Gia Cát Lượng
8 Được mất với sống còn
Tào Tháo, Tư Mã Ý, Tôn Quyền không thể so sánh với Khổng Minh
Tư Mã Ý là đối thủ chính của Gia Cát Lượng. Năm điều luận giải về Gia Cát mà hậu thế luận bàn về ông.Tam Quốc luận anh hùng 5. Ngoài La Quán Trung thì Đỗ Phủ Phan Kế Bính là những bậc kỳ tài thấu hiểu Gia Cát Khổng Minh. Công trùm thế tam phân, Tiếng thơm đồ bát trận. Nước chảy đá trơ trơ, Đánh Ngô còn để giận.
Triệu Vân giữ trung quân, bên cạnh Tiên chúa và hậu cung. Ông đồng chủ kiến với Gia Cát Lượng khuyên Tiên Chúa đừng phạt Ngô làm hỏng đại thế kháng Tào. Ông dâng đại kế an định, cân bằng quản lý tốt Ích châu, là chiến lược gia tương tự Lỗ Túc nhà Ngô. Lưu Bị và Khổng Minh hiểu rõ mạnh yếu của Triệu Vân. Lời bình sau đây là xác đáng:
Quan điểm cho rằng Triệu Vân không được giữ chức vụ cao là vì lí do chính trị đúng nhưng chắc chắn là chưa đủ. Ít nhất, nó không lý giải được, tại sao sau khi Quan Vũ, Trương Phi, Mã Siêu, Hoàng Trung chết, Triệu Vân vẫn không được nắm giữ những chức vụ cao hơn.
Khi Lưu Bị mới chiếm được Ích Châu đã xảy ra câu chuyện Triệu Vân ngăn cản việc chia đất cho tướng sĩ tòng chinh.
Nguyên văn được “Triệu Vân biệt truyện” chép như sau:
“Ích châu đã định, bấy giờ có người bàn nên lấy nhà cửa ở Thành Đô cùng những đất đai vườn tược quanh đó ban cho chư tướng.
Vân bác đi nói rằng: “Xưa kia Hoắc Khứ Bệnh từng nói rằng Hung Nô chưa bị diệt, sao nghĩ đến việc nhà, nay quốc tặc chẳng phải chỉ như Hung Nô, chưa thể cầu an được vậy.
Nên để lúc thiên hạ yên định, mọi người đều trở về quê, cầy cấy nơi ruộng cũ, việc ấy mới nên làm. Nay dân chúng Ích châu, mới mắc nạn binh đao, nhà cửa ruộng vườn rất nên trả về cho họ, để dân được an cư lạc nghiệp, sau này mới có binh lương quân dịch, như thế dân sẽ hoan hỉ vui mừng vậy.”
Tiên chủ liền nghe theo.”
Đây giống hệt như phát biểu của một chính khách chứ không phải là suy nghĩ của một đại tướng cầm quân.
Thú vị là ở chỗ, đa phần đánh giá đều cho rằng Triệu Vân vì dân vì nước.
Suy nghĩ này e rằng hơi đơn giản.
Lưu Bị nổi tiếng nhân nghĩa và dù có không nhân nghĩa đi chăng nữa thì cũng không đến nỗi kém cỏi để bắt đầu quá trình cai trị của mình bằng một hoạt động vừa thất nhân tâm vừa tàn hại cho kinh tế. Huống hồ dân thường thì có bao nhiêu đất ở Thành Đô?
Chiếm đất của dân thì được bao nhiêu mà chiếm?
Người đọc Tam Quốc ai cũng biết nền tảng quyền lực của hai cha con Lưu Yên – Lưu Chương ở Ích Châu được xây dựng trên cơ sở hai hệ phái là
Đông Châu Sĩ (giới sĩ tộc cùng Lưu Yên vào Xuyên nhậm chức) và
Ba Thục bản thổ hệ (thế tộc định cư lâu đời ở Thục Trung).
Hai hệ phái này vừa tranh đấu vừa cấu kết với nhau làm băng hoại đời sống chính trị, kinh tế, xã hội ở Ích Châu. Đồng thời chặt đứt không gian sinh tồn của các hệ phái khác.
Các hệ phái bị chèn ép này, với đại diện là Trương Tùng, Pháp Chính, Mạnh Đạt, Bành Dạng cố đi tìm một minh chủ khác để phân chia lại bàn cờ lợi ích. Đó là tiền đề để Lưu Bị tiến vào đất Thục.
Chiếm được đất rồi, Lưu Bị phản bội lại lợi ích của những người này.
Ngoài Trương Tùng đã chết, Mạnh Đạt bị đẩy ra Thượng Dung dưới sự quản chế của Lưu Phong. Bành Dạng bị bỏ lơ.
Pháp Chính tuy giữ chức cao nhưng lại được khuyến khích trả thù báo oán để trở thành cô thần không phe cánh.
Đồng thời Lưu Bị phát ra tín hiệu hoà giải với nhân sĩ Đông Châu cũng như thế tộc bản địa.
Ông ta cưới em gái Ngô Ý, trọng dụng Hoàng Quyền, phong chức hàng loạt cho Lý Nghiêm, Phí Quan, Đổng Hoà.
Và thỏa hiệp có ý nghĩa sâu rộng nhất là giữ nguyên tài sản quyền lợi của họ.
Thỏa hiệp này do Triệu Vân đề xuất khi ngăn cản việc chia đất ở Thành Đô!
Ý nghĩa của thỏa hiệp này là nó công khai cho phép người chiến bại giữ vững cái quyền sở hữu tư liệu sản xuất, năng lực sản xuất, qua đó tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế và can dự vào sinh hoạt chính trị (với ảnh hưởng nhỏ hơn, gián tiếp hơn thời kỳ Lưu Chương) của Ích Châu.
Thỏa hiệp này không chỉ xoa dịu mâu thuẫn xã hội, nhanh chóng khôi phục kinh tế mà còn tạo ra thế cân bằng vi diệu giữa các thế lực trong tập đoàn Lưu Bị.
Vô hình trung, cũng có nhiều người chịu thiệt,trong đó có hệ phái Kinh Châu do Gia Cát Lượng đứng đầu và ở một nghĩa nào đó, cả Triệu Vân.
Tất nhiên rồi, xúc phạm lợi ích của một số người chưa kể, chỉ riêng việc làm trung gian đàm phán hoà giải, nắm được con tẩy của bao nhiêu phe phái đã đủ khiến Vân không thể giữ chức cao.
https://tienphong.vn/giai-ma-thoi-tam-quoc-trieu-van.
8 Thành bại với sống còn là một bài học lớn. Gia Cát Mã Tiền Khóa, Tam Quốc luận anh hùng 6 Bí mật khi khai quật mộ Hoàng đế Lưu Bì liên quan thân phận bí ẩn ‘gái giả trai’ của Triệu Vân, thân thế và hành trang Triệu Vân Mã Vân Liễu; chuyện tinh tế cướp A Đẩu từ Tôn Thượng Hương. Bí mật của những ân oán đời trước đời sau và các thủ đoạn chính trị của bậc quân vương và những chính khách tại các dẫn liệu video Gia Cát Mã Tiền Khóa, Tam Quốc luận anh hùng 10; đã góp phần soi sáng góc khuất một bài học lịch sử.
Hoàng Kim nhàn đàm @Trung Đào Đêm giao mùa huyền diệu Thành tâm với chính mình https://cnm365.wordpress.com/category/cnm365-cltvn-2-thang-2/ , 3Kingdoms Fanzone và Trung Đào đều hay. Tháo nói: Anh hùng trong thiên hạ chỉ có ngài (Lưu Bị) với Tháo mà thôi. Mạnh Đức nói ra miệng, quyền biến không thẹn lòng, Huyền Đức im ngậm miệng, yếm trá giỏi che giấu. Thành tâm với chính mình mới phục được Khổng Minh, Thủy Kinh, Từ Thứ, Bàng Thống, Triệu Vân … đó chẳng phải là kỳ phùng địch thủ của Tháo sao? (Trung Đào bình: Binh bất yếm trá Hành binh như phong như sơn như lâm như hỏa như thủy, làm sao nói trước được Và quan trọng là phản gián kế làm lộ kế hoạch hành binh bố trận (Tâm ý luyện tướng trị quân của Tháo lấy mạch lạc minh bạch kế họach làm đầu). 3Kingdoms Fanzone viết: ”Tân thư của Tào Tháo cũng là chủ đề mà Đường Thái Tông và Lý Tĩnh từng đưa ra bàn luận. Trong đó, Tào Tháo chủ trương: “Khi lâm trận đánh địch, trước tiên lập biểu, rồi đem binh đến, theo biểu mà bày trận. Nếu một chỗ bị tấn công, các chỗ khác không đến cứu thì chém”. Biểu ở đây có thể hiểu là biểu đồ, kế hoạch hoặc là dấu mốc để cứ theo đó mà bày trận. Đường Thái Tông vô cùng sửng sốt vì tư tưởng đó, nên mới hỏi rằng “đó là thuật gì?”. Lý Tĩnh cho rằng: “Lâm trận mới lập biểu là sai rồi! Đấy chỉ là phương pháp khi dạy đánh nhau mà thôi … Tào Công là người tự kiêu mà háo thắng. Lúc đương thời, chư tướng nhận binh thư mà không ai dám chỉ trích chỗ dở. Vả lại khi lâm trận mới lập biểu, không phải là quá muộn hay sao?”. Lý Tĩnh chỉ ra rằng người giỏi dùng binh thì phải dạy quân cho tinh nhuệ, lúc vào trận thì xua quân như xua đàn dê, có đâu đợi đến lúc giáp địch rồi mới vẽ bản đồ, lập dấu mốc! Điều này cho thấy tư tưởng quân sự của Tào Tháo có những chỗ hết sức giáo điều, sách vở và phi thực tế. https://m.baophapluat.vn/giai-ma-vung-toi-tam-quoc-dien… #tam_quốc_diễn_nghĩa#tào_tháo#mạnh_đức_tân_thư (Lý Tỉnh và Tào Tháo đều cao minh , hư hư thực thực , chẳng qua nhàn đàm để thấu hiểu sâu sắc đấy thôi ! y hệt chuyện Tháo lệnh các tướng không bắn lén Triệu Vân và La Quán Trung tả Lưu Bị với Triệu Vân ngủ chung giường vậy (cười)
Thông tin tích hợp tại https://hoangkimvn.wordpress.com/tag/thanh-tam-voi-chinh-minh/ và https://hoangkimlong.wordpress.com/category/gia-cat-ma-tien-khoa/
*
Hoàng Gia Ngọc Phương Nam, phả ký gia tộc, chỉ lưu truyền trong gia đình, cho vợ con cháu, với người thân và thầy bạn tin cậy, cũng lưu ẩn ngữ văn chương tại CNM365 Tình yêu cuộc sống. Hoàng Ngọc Dộ khát vọng “Dặn con cháu khiêm nhu cần kiệm” lưu tại Hoàng Kim chuyện đời tôi Thành tâm với chính mình. Người khiêm tốn như làn nước mùa xuân, khiến người ta cảm thấy mình được tôn trọng. https://khatkhaoxanh.wordpress.com/category/hoang-kim-dua-cu-nguyen/ & https://cnm365.wordpress.com/category/cnm365-cltvn-19-thang-2/
Bài viết mới trên CNM365 Tình yêu cuộc sống
DẠY VÀ HỌC https://hoangkimvn.wordpress.com
CNM365 bấm vào đây cập nhật mỗi ngày
Video nhạc tuyển yêu thích
Trở về trang chính
Hoàng Kim Long, Ngọc Phương Nam Thung dung Dạy và Học, Việt Nam Học, Cây Lương thực Việt Nam, CNM365 Tình yêu Cuộc sống, Kim on LinkedIn Kim on Facebook Kim on Twitter
Tình yêu cuộc sống 