Chớm Đông

HaNoi

CHỚM ĐÔNG

Khoác thêm tấm áo trời se lạnh
Hoàng Kim

Phương Nam nắng ấm suốt ngày
Chớm đông đừng tưởng tiết này là xuân
Dẫu rằng xuân đến tự xuân
Chớ quên ủ mộng để mầm nõn xanh !

Giao mùa trở gió đã đành
Lắng nghe trời chuyển đành hanh chuyện người
Việc đời trầm tĩnh thảnh thơi
Lắng nghe nước Mỹ đến hồi trớ trêu …

Cơ trời con tạo xoay theo
Bùi ngùi thương chốn dân nghèo quê Choa
Miếng khi đói, gói khi no
Rưng rưng chốn cũ, mà chưa tỏ lòng …

Dọn vườn viết sách thung dung
Ban mai sớm, giấc xuân nồng thảnh thơi
Trạng Trình thỏa chí rong chơi
Vịnh mùa Đông lão mai cười gió Đông ! (*)

Chớm Đông nhớ tiết Đông phong
Phương Nam trời ấm, Đông không gợn buồn !

Chớm Đông là tiết Lập Đông trong 24 tiết khí lịch nhà nông. thường bắt đầu khoảng ngày 7 hay 8 tháng 11 dương lịch tùy theo từng năm khi khi Mặt Trời ở xích kinh 225°. Tiết khí đứng ngay trước Lập đông là Sương giáng và tiết khí kế tiếp sau là Tiểu tuyết. Ý nghĩa của chớm Đông là bắt đầu mùa Đông.

Trong văn chương Việt có bài thơ hay ‘Cây thông’ và ‘Vịnh mùa Đông’ đặc sắc của Nguyễn Công Trứ thông reo ngàn Hống và một số bài đối họa thú vị về chủ đề này.

CÂY THÔNG

Nguyễn Công Trứ

“Ngồi buồn mà trách ông xanh.
Khi vui muốn khóc buồn tênh lại cười.
Kiếp sau xin chớ làm người.
Làm cây thông đứng giữa trời mà reo.
Giữa trời vách đá cheo leo.
Ai mà chịu rét thì trèo với thông“

VỊNH MÙA ĐÔNG

Nguyễn Công Trứ

Nghĩ lại thì trời vốn cũng sòng,
Chẳng vì rét mướt bỏ mùa đông.
Mây về ngàn Hống đen như mực,
Gió lọt rèm thưa lạnh tựa đồng.
Cảo mực hơi may ngòi bút rít,
Phím loan cưỡi nhuộm sợi tơ chùng.
Bốn mùa ví những xuân đi cả,
Góc núi ai hay sức lão tùng.

Qua đèo chợt gặp mai đầu suối với những bài thơ về mùa xuân và hoa mai nói đến sự vượt qua tiết đông lạnh giá để đến với mùa xuân ấm dần… Bài thơ ‘Tảo Mai’ của Trần Nhân Tông lưu trong “Lên Yên Tử sưu tầm thơ đức Nhân Tông’ là một kiệt tác , tiếc là đến nay vẫn chưa có bản dịch thơ tiếng Việt hay tương xứng

Tảo mai của Trần Nhân Tông

五出圓芭金撚鬚，
珊瑚沉影海鱗浮。
箇三冬白枝前面，
些一辨香春上頭。
甘露流芳癡蝶醒，
夜光如水渴禽愁。
姮娥若識花佳處，
桂冷蟾寒只麼休。

Ngũ xuất viên ba kim niễn tu,
San hô trầm ảnh hải lân phù.
Cá tam đông bạch chi tiền diện,
Tá nhất biện hương xuân thượng đầu.
Cam lộ lưu phương si điệp tỉnh,
Dạ quang như thủy khát cầm sầu.
Hằng Nga nhược thức hoa giai xứ
Quế lãnh thiềm hàn chỉ ma hưu!

Năm cánh hoa tròn nhị điểm vàng,
[Như] bóng san hô chìm, [như] vảy cá biển nổi.
Cành hoa trắng xóa suốt trong ba tháng đông,
Sang đầu xuân chỉ còn loáng thoáng một vài cánh thơm nhẹ.
Móc ngọt chảy mùi thơm làm chú bướm si ngây tỉnh giấc,
ánh sáng ban đêm như nước khiến con chim khát buồn rầu.
Nếu Hằng Nga biết được vẻ đẹp thanh nhã của hoa mai,
Thì có ưa gì cây quế với cung thiềm lạnh lẽo.

Thơ Việt mới có nhiều bài hay về Chớm Đông. Một số trích đoạn các bài thơ Chớm Đông đặc sắc mà tôi yêu thích hơn cả: Nguyên Đỗ viết những lời thơ Chớm Đông hay đằm thắm “Năm ngoái gặp nhau buổi chớm đông. Sáng nay lành lạnh mặt trời hồng. Chao ơi lại nhớ ơi là nhớ. Lúc cận kề nhau, phút mặn nồng…”. Khánh Chân tứ thơ Chớm đông thật sang trọng: “Chiều nay gió lạnh chớm sang đông. Héo hắt bên hiên chút nắng hồng. Mây xám chờ ai ôm chót núi. Sương mờ nhớ bạn trải ven sông…”. Linda thơ Chớm đông là sự hoài niệm: “Thu đã tàn rồi trời chớm Đông. Từng cơn gió lạnh buốt qua hồn. Tâm tư ray rứt mùa Thu nhớ. Đâu phút êm đềm thóang ước mong”.

Video nhạc Việt về chớm Đông có nhiều bài hay . “Nỗi nhớ mùa Đông’ trong NS Phú Quang – Những ca khúc hay nhất tôi thường thích nghe lại. Mời bạn cùng thưởng thức dưới đây.

Hoàng Kim chớm đông thơ và bình, đôi lời cảm nhận.

(*) Xem thêm:
24 tiết khí lịch nhà nông
Hoàng Gia Cương blog
Nguyễn Công Trứ thông reo ngàn Hống

CHỚM ĐÔNG CÓ GÌ MỚI?

Donald Trump đọc lại và suy ngẫm